“Meta Face”: Chuẩn mực thẩm mỹ trong thời đại AI
Ngày đăng: 10/02/25
“Meta Face” – khi AI không chỉ tạo ra người mẫu ảo mà còn định hình lại tiêu chuẩn sắc đẹp. Công nghệ đang nâng tầm hay bóp méo nhận thức về cái đẹp?
Cùng khám phá tác động của AI đến thời trang và làm đẹp hiện nay.
Trí tuệ nhân tạo đang thay đổi chuẩn mực sắc đẹp như thế nào?
Năm 2021, Jessica Defino – một biên tập viên và nhà báo chuyên về làm đẹp – đã đặt ra thuật ngữ “meta face” trên nền tảng Substack của mình. Thời điểm đó, Mark Zuckerberg vừa tuyên bố rằng Facebook Inc. sẽ đổi tên thành Meta, với sứ mệnh đưa metaverse trở nên phổ biến hơn. Tuy nhiên, Web 3.0 gần như không để lại dấu ấn gì, NFT bùng nổ nhưng nhanh chóng lụi tàn, còn metaverse cũng dần bị gạt sang một bên.
Dù vậy, điều đó không có nghĩa là tiến trình phát triển của công nghệ đã chậm lại. Ngược lại, có thể chính những thất bại ban đầu trong kỷ nguyên công nghệ mới đã thúc đẩy sự phổ cập hóa của trí tuệ nhân tạo (AI) chỉ trong chưa đầy ba năm. Chỉ trong hơn hai năm, ChatGPT đã trở thành một công cụ không thể thiếu, trong khi một số phần mềm tạo ảnh bằng AI có thể sản xuất hình ảnh trông không khác gì ảnh chụp từ máy phim.
Sự phát triển vượt bậc này không chỉ tác động đến cách chúng ta tiếp cận hình ảnh mà còn góp phần định hình những chuẩn mực thẩm mỹ mới, ngày càng chịu ảnh hưởng từ công nghệ. Theo Defino, “meta face” chính là sự chuyển hóa của những đường nét khuôn mặt phi thực tế từng xuất hiện trên các avatar ảo của metaverse vào đời thực.
Khi sắc đẹp bị “công nghệ hóa”
Sự thay đổi trong chuẩn mực cái đẹp không phải là điều quá bất ngờ. Chúng ta đã chứng kiến làn sóng người mẫu ảo và influencer AI bùng nổ trong suốt thập kỷ qua. Lil Miquela và Noonoouri là hai cái tên tiên phong trong việc trở thành gương mặt đại diện cho ngành thời trang và xa xỉ, thậm chí góp mặt trong các chiến dịch quảng bá của Prada và Dior.
Tuy nhiên, vấn đề hiện nay là việc tạo ra khuôn mặt nhân tạo bằng AI chưa bao giờ dễ dàng đến thế. Nếu như Lil Miquela và Noonoouri vẫn giữ vẻ ngoài có phần “búp bê” để tránh gây nhầm lẫn với người thật, thì hiện nay ranh giới đó ngày càng trở nên mờ nhạt.
Theo Vogue Business, nhiều chuyên gia lo ngại rằng AI không chỉ tái định nghĩa cái đẹp mà còn làm mất dần tính nhân văn, củng cố những tiêu chuẩn sắc đẹp phi thực tế dưới danh nghĩa “tiến bộ công nghệ”. Một số người ca ngợi AI vì khả năng “dân chủ hóa” cái đẹp, nhưng cũng có ý kiến cảnh báo rằng công nghệ này có thể duy trì những định kiến cũ trong ngành làm đẹp, chỉ là với một diện mạo mới và tinh vi hơn.
@justmeblue Naevis, our virtual queen! 💻 #naevis #done #naevisdebut #solodebut #debut #kpopdebut #kpop #kpopfyp #fyp #foryou #viral #aespa #CapCut
Công nghệ AI: Giải pháp hay con dao hai lưỡi?
Bên cạnh những vấn đề thẩm mỹ, AI còn đặt ra câu hỏi về tính đạo đức trong thời đại kỹ thuật số. Một mặt, việc tạo ra influencer ảo, chiến dịch quảng bá bằng AI đang ngày càng hấp dẫn cả doanh nghiệp lẫn công chúng. Nhưng mặt khác, không ít chuyên gia bày tỏ lo ngại về nguy cơ đánh mất sự kết nối thực tế.
Nhiều bác sĩ thẩm mỹ và chuyên gia trong ngành làm đẹp cho biết, vài năm trở lại đây, nhu cầu về “vẻ đẹp khó nhận thấy” đang gia tăng mạnh mẽ. Đây là những thủ thuật thẩm mỹ gần như vô hình, nhưng vẫn tạo ra hiệu ứng hoàn hảo như những bộ lọc trên mạng xã hội hay hình ảnh do AI tạo ra. Lindsey Lohan và Christina Aguilera là hai ví dụ điển hình: họ bất ngờ xuất hiện với diện mạo trẻ trung hơn 10 năm trước, sau khi loại bỏ hàng loạt filler đã tích tụ qua thời gian.
Không chỉ dừng lại ở con người, các thương hiệu cũng đang thử nghiệm những phương thức mới để sản xuất nội dung. Diesel, chẳng hạn, đã gây chú ý với các chiến dịch sử dụng người mẫu lớn tuổi do AI tạo ra – với làn da mịn màng, đường nét hoàn hảo như tượng điêu khắc. Điều này dấy lên câu hỏi: Nếu ngành công nghiệp thời trang thật sự hướng đến sự đa dạng, tại sao lại phải tạo ra những hình mẫu nhân tạo thay vì sử dụng người thật?
Meta Face: Khi chuẩn mực sắc đẹp trở thành một “ảo ảnh”
Vấn đề ở đây không chỉ đơn giản là công nghệ, mà là một vòng lặp chưa có hồi kết của những tiêu chuẩn sắc đẹp phi thực tế.
Dù ngành công nghiệp thời trang có đang cố gắng mở rộng khái niệm về vẻ đẹp đa dạng, nhưng chuẩn mực thẩm mỹ áp đặt vẫn không thay đổi, chỉ là bây giờ chúng ta không còn nhìn vào độ tuổi mà tập trung vào sự mịn màng, đối xứng, và hoàn hảo. Một chuẩn mực mà thực chất chỉ tồn tại trong thế giới kỹ thuật số.
Nghịch lý ở đây là, trong khi thế giới làm đẹp đang tìm cách đáp ứng nhu cầu đa dạng hóa, thì họ lại làm điều đó bằng cách tạo ra “bản sao kỹ thuật số” – một phiên bản không già đi, không bệnh tật, không thay đổi theo thời gian. Khi mọi thứ đều được xử lý bằng công nghệ, sắc đẹp trở thành một khái niệm ngày càng xa rời thực tế.
Nghịch lý ở đây là, trong khi thế giới làm đẹp đang tìm cách đáp ứng nhu cầu đa dạng hóa, thì họ lại làm điều đó bằng cách tạo ra “bản sao kỹ thuật số” – một phiên bản không già đi, không bệnh tật, không thay đổi theo thời gian. Khi mọi thứ đều được xử lý bằng công nghệ, sắc đẹp trở thành một khái niệm ngày càng xa rời thực tế.
Nếu như Instagram Face – gương mặt được định hình bởi những bộ lọc hoàn hảo trên Instagram – đã từng khiến người dùng tìm đến các biện pháp thẩm mỹ để “tái tạo” vẻ ngoài của mình, thì Meta Face chính là giai đoạn tiếp theo của sự biến đổi này. Theo Jessica Defino, với Instagram Face, người ta tìm đến bác sĩ thẩm mỹ với những bức ảnh selfie đã được chỉnh sửa bằng Facetune. Còn bây giờ, nhiều người thậm chí đem theo hình ảnh AI của chính mình để yêu cầu bác sĩ giúp họ trông giống như phiên bản đó.
Khi chuẩn mực sắc đẹp kỹ thuật số trở thành thước đo chuẩn mực, ranh giới giữa thực tế và ảo ảnh gần như biến mất hoàn toàn.
Thực hiện: L.
