Trò chuyện cùng Nhiếp ảnh gia Nelly Nguyễn: Nghệ thuật là tĩnh nhưng bạo
Ngày đăng: 25/02/22
Hành trình để khẳng định bản thân của nữ nhiếp ảnh gia Nelly Nguyễn trong một môi trường và ngành nghề – nơi nam giới vẫn thống trị phần đông và định kiến về giới tính lẫn nghề nghiệp vẫn còn tồn tại đâu đó trong xã hội là không hề đơn giản.
Cuối năm 2020, một bộ hình với dụng ý tôn vinh món ăn sáng bình dị của người Việt Nam là bánh mì chấm sữa bỗng được giật tít ở nhiều đầu báo lớn nhỏ khác nhau. Đa phần đều bình phẩm cho rằng bộ hình bánh mì chấm sữa này dung tục và phản cảm, làm xấu hình ảnh của văn hóa ẩm thực Việt Nam. Bên cạnh những lời chê, vẫn có những lời ngợi khen, tán thưởng dành cho góc nhìn táo bạo, hiện đại cho bộ hình. Tác giả của bộ ảnh Vietnamese Bánh Mì là nhiếp ảnh gia Nelly Nguyễn. Cô là một cá nhân có góc nhìn sáng tạo rất riêng tư, đậm tính duy mỹ và mang tư duy tiệm cận với hội họa. Chúng tôi muốn tôn vinh những cá thể sáng tạo như Nelly Nguyễn, và kể câu chuyện theo đuổi nghệ thuật của cô qua bài viết này.
Mối lương duyên với nhiếp ảnh của Nelly Nguyễn
Đối với Nelly Nguyễn, công việc nhiếp ảnh là niềm đam mê cháy bỏng mà cô đã dành thời gian để nuôi dưỡng. Nhiếp ảnh là sáng tạo nghệ thuật, là một sự nghiệp đeo đuổi những giá trị tinh thần cốt lõi trong tư duy làm nghệ thuật của mỗi cá nhân. Nó là tổng hòa của nghệ thuật sắp đặt ánh sáng, bố cục, câu chuyện và sự sáng tạo mang đậm cái hồn của nhiếp ảnh gia.
Nelly Nguyễn từng được phụ huynh kỳ vọng để đeo đuổi ngành kinh tế, và quả thực cô đã nghe lời để thi vào một trường Đại học có ngành kinh tế nhưng lại không đậu. Ở ngưỡng thất bại khiến cho cô thực sự nhận ra rằng bản thân không hề muốn theo học ngành này. Cô dành ra một năm trau dồi tiếng Anh trước khi sang Singapore để theo học ngành graphic designer (thiết kế đồ họa). Thực chất, dự tính ban đầu của cô là ngành thời trang, nhưng lúc này lý trí mách bảo rằng sáng tạo hình ảnh mới là định hướng phù hợp trong tương lai. Graphic designer tại thời điểm đó vẫn là một ngành nghề mới mẻ. Sự lựa chọn của Nelly mang tính liều lĩnh hơn, bởi cô không chắc rằng thị trường công việc tại Việt Nam đã sẵn sàng để tuyển dụng nhân lực của ngành nghề này hay chưa. Nhưng táo bạo, liều lĩnh và tin vào trực giác của bản thân mới chính là cái tôi làm nghệ thuật của Nelly.
Với nền tảng thiết kế vững chắc, cô phát triển niềm đam mê của mình với nhiếp ảnh mới, và theo học khóa đào tạo chuyên sâu một năm tại Arts University Bournemouth, Anh Quốc. Đây là một môi trường giáo dục thúc đẩy biên độ sáng tạo và nhận thức của Nelly Nguyễn lên một tầm cao hơn hẳn. Trở về nước, cô bén duyên làm producer (nhà sản xuất), sau đó là chụp hình thời trang khi cộng tác cùng tạp chí F Fashion và nhiều đơn vị khác. Nhiều nghệ sĩ hay người nổi tiếng đã được Nelly Nguyễn chụp chân dung, khắc họa những cảm xúc và khía cạnh rất khác biệt, chưa từng thấy của họ.
Một bộ hình Beauty do Nelly thực hiện cho tạp chí ELLE Việt Nam
Không chỉ tìm thấy cảm hứng sáng tạo ở chủ thể là con người, Nelly Nguyễn cũng dần phát triển kỹ năng cần thiết để chụp các chủ thể “tĩnh” như sản phẩm, ẩm thực hay phụ kiện. Với thâm niên hơn mười năm cầm máy ảnh, Nelly Nguyễn giờ đây là một tên tuổi bảo chứng cho chất lượng, sự chuyên nghiệp và giá trị thẩm mỹ tinh tế được các nhãn hàng và agency đặt trọn sự tin tưởng. Cô cũng thường xuyên cộng tác với các ấn phẩn thời trang như ELLE Vietnam hay Men’s Folio, và tiếp tục định hướng tư duy làm nghệ thuật của mình thông qua các dự án cá nhân.
Một Nelly Nguyễn táo bạo nhưng tĩnh lặng
Cảm quan thẩm mỹ của Nelly Nguyễn mang dấu ấn và bản sắc cá nhân đậm nét, không dễ bị nhầm lẫn với bất kỳ ai. Cô là kiểu nhiếp ảnh gia rất kiên định với lối kể chuyện thân mật về chủ thể dung dị của mình, và luôn tìm kiếm những cảm hứng sáng tạo nom tầm thường, quá đỗi thân thuộc. Sinh trưởng ở Sài Gòn, trải qua thời gian tích lũy kinh nghiệm lẫn mở mang văn hóa, vốn sống ở Singapore và Anh Quốc, Nelly Nguyễn đã có quãng thời gian để chiêm nghiệm nhiều nét văn hóa, phong cách sống đa dạng, khác biệt; để từ đó mà cô lật giở lại ký ức và sở thích xuyên suốt quá trình phát triển để chắt lọc nên tài nguyên sáng tạo cho riêng mình.
Nữ nhiếp ảnh gia đam mê kể chuyện, tôn vinh sự đa dạng của các nhân vật, chủ thể bằng những câu chuyện đi sâu vào nội tâm, tìm ra những ngóc ngách con người hay đáng chia sẻ nhất của họ. Chủ đề yêu thích của cô khi làm nhiếp ảnh gia là nhân sinh, chuyện đời của những kiếp người bé mọn, lạc lõng trong xã hội hiện đại, hay là những cá nhân có nét thu hút rất riêng khiến cho cô cảm thấy hứng thú. Thủ pháp tương tự cũng được áp đặt khi cô chụp chủ thể tĩnh.
Một dự án chụp tĩnh vật với chủ thể là đồ nhựa tái chế
Dấu ấn của Nelly Nguyễn khi chụp ảnh tĩnh vật là tạo ra mạch sống cho chính những chủ thể tĩnh đó, thông qua màu sắc, sắp đặt bối cảnh, bố cục, và sự tương tác giữa những chủ thể để tạo ra sức sống cần thiết. Đối với nữ nhiếp ảnh gia, cuộc chơi của màu sắc đánh động vào thị giác là một trong những kỹ năng mà cô có được khi theo học ngành thiết kế đồ họa; góp phần rất lớn trong việc giúp cô tạo ra được những tác phẩm nhiếp ảnh độc đáo.
Dấu ấn của Nelly Nguyễn khi chụp ảnh tĩnh vật là tạo ra mạch sống cho chính những chủ thể tĩnh đó, thông qua màu sắc, sắp đặt bối cảnh, bố cục, và sự tương tác giữa những chủ thể để tạo ra sức sống cần thiết.
Cái gốc của Nelly Nguyễn khi nói về cảm quan nghệ thuật là Hội họa, bởi người bà của cô là một họa sĩ. Niềm đam mê thưởng lãm nghệ thuật được dưỡng nuôi từ bé thông qua hội họa, đã khiến cho cô dành nhiều sự quan tâm đến với các phong trào thiết kế và nghệ thuật có ảnh hưởng, như Surrealism, Bauhaus, hay Dutch still-life. Một trong những họa sĩ đã giúp cho cô có nhiều cảm hứng sáng tạo là Salvador Dali và những tác phẩm mang chủ nghĩa Siêu thực của ông. Có thể nói Hội họa luôn là một nguồn cảm hứng lớn cho những tác phẩm của Nelly.
Nelly cũng rất hâm mộ đạo diễn/ nhiếp ảnh gia thời trang Tim Walker. Những tác phẩm của ông là sự hòa phối nhịp nhàng giữa cách kể chuyện, sự lồng ghép những ý niệm, cảm hứng từ hội hoạ, truyện cổ tích, để tạo ra một thế giới nguyên bản, lôi cuốn người xem không thể nào rời mắt khi thưởng thức những tác phẩm nghệ thuật sáng tạo của ông. Đối với Nelly, đó cũng chính là hình thái phát triển công việc sáng tạo trong tương lai mà cô ước mơ có thể vươn tới. Tim Walker làm những gì mà người khác chưa từng nghĩ đến. Nelly cũng vậy, tìm kiếm tông giọng, sự thúc đẩy từ bên trong và tạo ra cho mình động lực để trở nên táo bạo hơn khi thử nghiệm những cách làm sáng tạo mới mẻ, và để thúc đẩy giới hạn của bản thân mình.
Một dự án Nelly Nguyễn hợp tác cùng Canon Vietnam
Sự táo bạo đó hoàn toàn đối nghịch với tính cách khiêm tốn, kiệm lời và có phần tĩnh lặng ở bên ngoài. Khi đối thoại cùng Nelly, người đối diện sẽ nhận thấy rõ cô luôn lắng nghe cẩn trọng, với một lối giao tiếp gần gũi có phần đáng cảm mến. Nữ nhiếp ảnh gia luôn thận trọng lắng nghe thấu đáo trong chủ đề được bàn luận, trước khi đưa ra những nhận định mang tính cá nhân. Đối với cô, những thành tựu trong quá khứ là điều mà cô không hay lưu luyến hay nhìn về quá lâu. Nelly sống ở thực tại và hướng về tương lai với những gì mà đã tích lũy dày công trong sự nghiệp, và đối với cô, không có huy hoàng nào sẽ tồn tại mãi mãi, chỉ có sự cống hiến hết mình, thầm lặng, không quá khoa trương hay phóng đại, mới tạo ra những giá trị đáng để tự hào trong tương lai.
Biên độ sáng tạo vượt thị giác
Nelly Nguyễn không dừng lại ở việc sáng tạo hình ảnh thị giác thông qua việc cầm máy. Cô cũng là người rất thích chơi chữ, hay dùng câu chữ để làm chất xúc tác giúp thể hiện được tinh thần sáng tạo. Đơn cử như bộ hình Vietnamese Bánh Mì, được khơi gợi đơn thuần từ một từ quen thuộc mà giới trẻ hay sử dụng trên mạng xã hội là “food porn”. “Food porn” được hiểu nôm na là việc chụp các món ẩm thực được trình bày đẹp mắt và sử dụng trong các quảng cáo, trang thông tin điện tử, blog, chương trình dạy nấu ăn và các phương tiện trực quan như mạng xã hội. Nguồn gốc của nó đến từ một nền tảng thương mại điện tử đánh giá nhà hàng có tên Foodporn.
“Food porn” không mang hàm ý dung tục theo đúng nghĩa đen khi được dịch sang tiếng Việt. Theo tinh thần đó, Nelly cũng chơi chữ lém lỉnh với hàm ý giải trí, khơi gợi sự hứng thú (một cách duyên dáng) cho người xem như Bánh Mì Dzâm Bông (thay vì là Giăm Bông). Nhưng nhiều đối tượng người xem cho rằng bộ hình là một sự bôi nhọ, phản cảm và điều này gây sự tranh cãi trên nhiều trang báo lẫn các kênh mạng xã hội. Đây là lần hiếm hoi Nelly phải đối diện với những lời bình phẩm tiêu cực, bài xích dữ dội như vậy. Tuy vậy, nỗi buồn cũng chẳng tại diện quá lâu trong lòng của cô, khi có một bộ phận khán giả người xem đã bảo vệ, trân quý tư duy sáng tạo khác biệt, mang đậm dấu ấn cá nhân của nữ nhiếp ảnh gia.
Bộ hình Vietnamese Bánh Mì
Vietnamese Bánh Mì tuy là một dự án cá nhân gây tranh cãi nhất của Nelly Nguyễn. Nhưng lần đầu tiên trong mười năm cầm máy, Nelly cảm thấy một niềm vui khó tả khi nghệ thuật của cô thật sự đã khuấy động nên các cuộc đối thoại nhiều chiều, nơi mỗi người đều cố gắng thấu hiểu thứ ngôn ngữ nghệ thuật của cô, cũng như phần nào thấy được ngành nhiếp ảnh của Việt Nam đang thay máu ra sao. Với Vietnamese Bánh Mì, Nelly Nguyễn làm rất tốt trong việc biến một chủ thể bình dân, gần gũi thành những lát cắt mới mẻ, vượt ra khỏi ý niệm thông thường, đồng thời là ca ngợi sự sống con người và nét ẩm thực đặc sắc của người Việt Nam.
Nelly xem dự án này như một trải nghiệm để hiểu thêm hơn về cuộc đối thoại giữa định kiến và hình ảnh thị giác. Sau Vietnamese Bánh Mì, chắc chắn sẽ là những dự án khác có tính chất tương đồng đang được Nelly ấp ủ. Cô cũng chia sẻ rằng bản thân muốn có nhiều thêm hơn những dự án cá nhân về ẩm thực trong tương lai gần. Một khi đã đủ lượng và chất, một cuộc triển lãm nhiếp ảnh để tôn vinh ẩm thực Việt Nam (và có thể là những chủ đề khác) sẽ được cô tổ chức.
Sáng tạo luôn cần đến sự giao thoa và cộng hưởng hòa hợp
Cá nhân Nelly nhận định rằng bản thân mình là một người có tâm thế “tiến từ từ” khi phát triển con đường sự nghiệp nhiếp ảnh của bản thân. Cô không quá vồn vã hay nóng vội thúc ép bản thân phải làm một điều gì đó mà tự thân không tìm được mối tương giao với nó. Thêm vào đó, tuy là một người làm sáng tạo nghệ thuật thị giác, nhưng cô tin vào sức mạnh của tập thể sẽ tạo ra kết quả đáng tự hào. Cô luôn có những người cộng sự bên cạnh để trợ hỗ trong công việc hay sản xuất những dự án cá nhân. Đối với cô, được làm việc cùng với những người cộng sự mà mình tín nhiệm, thấu hiểu sẽ khiến cho công việc trở nên trôi chảy và hiệu quả hơn.
Người cộng sự thân cận và gắn bó lâu năm nhất của Nelly là stylist Hensi Lê. Hensi là người thường đảm nhận vai trò sản xuất và tạo mẫu trong hầu hết các dự án của nữ nhiếp ảnh gia ở hiện tại. Với kinh nghiệm lâu năm trong ngành thời trang, và cũng là một cá nhân đề cao giá trị sáng tạo trong công việc, Hensi Lê đã đóng góp tâm sức lẫn chất xám để tạo ra những dự án mà cá nhân nữ nhiếp ảnh gia đánh giá là chỉn chu và thẩm mỹ. Khi nhìn về mối tâm giao giữa Nelly và Hensi, người viết liên tưởng tới bộ đôi Irvin Penn và Issey Miyake của làng thời trang thế giới. Mối tương giao hòa hợp giữa hai cá tính sáng tạo riêng biệt, có thể đem tới những kết quả đáng trầm trồ. Dĩ nhiên, đây chỉ là ý kiến chủ quan của người viết.
Gần đây nhất, Nelly đã hợp tác cùng Daos501 và Trần Nguyễn Phương Tín thuộc AllInOne SG – một nhóm nghệ sĩ chuyên diễn họa Graffiti, để cùng nhau hoàn thiện một dự án đặc biệt được sản xuất cho số báo tháng Mười Hai, 2021 của Men’s Folio Vietnam. Dự án này nằm để tôn vinh văn hóa đường phố đang trở nên thịnh hành trong ngành thời trang cao cấp. Ý tưởng được triển khai là dung hòa tính thời trang cao cấp và quang cảnh thân thuộc của đường phố Việt Nam. Dự án được triển khai ở định dạng thước phim ngắn để quảng bá cho ấn phẩm The Street Culture Issue.
Nhìn về tương lai
Khi được hỏi về thành tựu đáng tự hào nhất trong quá khứ, Nelly chia sẻ rằng triển lãm “Machine is Nature” của Factory Contemporary Arts Center vào năm 2019, với chủ đề “Food Lab” (Thực – Nghiệm) là một cột mốc quan trọng trong sự nghiệp. Các tác phẩm được trưng bày là những bức ảnh và hình ảnh chuyển động của 14 nghệ sĩ trong và ngoài nước, trong đó có Nelly Nguyễn đã tập trung vào việc thực nghiệm với việc sắp đặt bối cảnh, bố cục và ánh sáng để cho ra những tác phẩm nghệ thuật thị giác sáng tạo, có chiều sâu về mặt thông điệp truyền tải.
Dự án Food Lab
Dự án của Nelly tập trung về một khung cảnh phòng thí nghiệm tưởng tượng cho thấy thực phẩm đang được chế tác công nghiệp. Cá nhân nữ nhiếp ảnh gia đã mất hàng tháng chuẩn bị và 24 giờ cho mỗi bức ảnh. Thông qua dự án này, Nelly thừa nhận công nghệ đã giúp nhân loại đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về thực phẩm, nhưng đồng thời cũng muốn đặt ra sự tự vấn tới người xem về sự can thiệp của khoa học vào ngành công nghiệp thực phẩm. Trong tương lai, Nelly cũng muốn có được một triển lãm nhiếp ảnh cá nhân, nơi cô sẽ giới thiệu những tác phẩm tâm đắc nhất của mình xuyên suốt sự nghiệp cầm máy.
Bộ hình Phá Lấu
Là một nữ nhiếp ảnh gia có thâm niên lâu năm trong nghề, Nelly Nguyễn vẫn mang trong mình tinh thần ham học hỏi và tiếp thu những kỹ năng, kiến thức mới để làm giàu thêm hơn kinh nghiệm làm nghề của bản thân. Cô tin rằng mình luôn hướng tới tư duy làm nghệ thuật mới mẻ và sẽ luôn không ngừng thúc đẩy những giới hạn của bản thân. Một trong số những định hướng trong tương lai mà cô sẽ trau dồi trong kỹ nghệ làm sáng tạo thị giác của mình là nghệ thuật thị giác 3D.
Khi được hỏi về tương lai của ngành nhiếp ảnh tại Việt Nam, Nelly tin rằng tương lai là điều rất đáng để mong đợi, khi mà thế hệ trẻ yêu nghệ thuật giờ đây có tư duy cấp tiến, và có nhiều cơ hội tiệm cận với nền giáo dục quốc tế, hay sự phổ biến của nhiều nền tảng giáo dục, chia sẻ tư liệu, kiến thức chắt lọc có giá trị, sẽ giúp cho các bạn trẻ có tốc độ phát triển nhanh hơn bao giờ hết. Nhưng Nelly cũng đồng thời đưa ra lời khuyên thân tình tới các bạn trẻ đam mê công việc sáng tạo nói chung và nhiếp ảnh nói cụ thể, rằng không có thành công nào là dễ dàng, và mọi sự khổ luyện lẫn tư duy làm nghề chân chính mới chính là nền tảng để tạo ra giá trị bền vững.
Thêm hơn, người trẻ cần luôn cẩn trọng khi tiếp cận các trường lớp/ khóa học/ workshop cung cấp kiến thức mới về tư duy sáng tạo và nhiếp ảnh – vốn dĩ đang rất phổ biến hiện nay trên thị trường. Bởi cá nhân Nelly đã chứng kiến nhiều trường hợp biến tướng, cung cấp kiến thức sai lệch sẽ góp phần tạo ra những hệ lụy khó lường đối với nhận thức và sơ đồ tư duy của các bạn trẻ trong tương lai. Chúc Nelly Nguyễn sẽ ngày một gặt hái thêm hơn nhiều thành tựu, và sớm có một triển lãm nghệ thuật gây được tiếng vang trong tương lai gần!
Thực hiện: Fellini Rose
