Du hành về “địa hạt” Haute Couture trong quá khứ cùng những khoảnh khắc làm nên lịch sử thời trang

Ngày đăng: 21/08/23

Là “vùng đất tự do” cho phép các nhà thiết kế thể hiện sáng tạo, nhưng cũng được ví von là “cung điện tráng lệ” tràn ngập những tác phẩm xa xỉ và lộng lẫy nhất, Haute Couture luôn là tuần lễ thời trang được mong đợi nhất, không chỉ vì có cơ hội chiêm ngưỡng những thiết kế được chế tác tinh xảo mà còn là loạt giây phút đầy drama, tạo nên lịch sử. 

Trải qua biết bao thập kỷ, Haute Couture vẫn luôn là “địa hạt” độc quyền và mỗi khi nó diễn ra, tuần lễ thời trang đặc biệt này luôn được chào đón và hưởng ứng với tất cả sự hồi hộp, và đầy mong mỏi. Là thời điểm để các nhà mốt trình làng những “tuyệt tác” được chế tác kỳ công nhất, bầu không khí tràn ngập các sàn diễn couture luôn được ngự trị bởi sự nghiêm túc hay sự yên lặng mà vô cùng sang trọng. Tuy nhiên, khi lật lại quyển biên niên thời trang, cũng đã có không ít nhà thiết kế và nhà mốt “thẳng thắn” phá tan mọi quy chuẩn truyền thống bằng cái tôi sáng tạo đầy riêng biệt. Sau đây là các khoảnh khắc đầy kịch tính và khó quên nhất, làm nên lịch sử của thế giới Haute Couture, mà bất cứ tín đồ nào không thể bỏ qua.

Schiaparelli và các show diễn couture vào những năm 1930

Cửa tiệm của Elsa Schiaparelli tại 21 Place Vendôme luôn là một trong những nơi “linh thiêng” bậc nhất trong lịch sử thời trang. Bởi lẽ, đây là địa điểm mà Schiaparelli đã đem đến làng mốt những kiệt tác thời trang vĩ đại nhất. Tỉ dụ, vào những năm 1930s, nhà thiết kế tài năng đã giới thiệu chiếc váy tôm hùm tác cùng Salvador Dalí – được Wallis Simpson mặc trên tạp chí Vogue năm 1937. Mặc dù đối với làng mốt ngày nay, việc kết hợp giữa nghệ sĩ và nhà thiết kế thời trang là không còn quá xa lạ, nhưng vào thời điểm đó, cú bắt tay giữa Elsa Schiaperelli và các nghệ sĩ đã là cột mốc mang tính biểu tượng. 

Chanel Haute Couture Thu/Đông 1983 – Show diễn Chanel đầu tiên của Karl Lagerfeld 

Năm 1983, khi lần đầu tiên được giao nhiệm vụ tạo ra một kỷ nguyên hiện đại cho nhà mốt, nhà thiết kế huyền thoại Karl Lagerfeld đã đem đến một bộ sưu tập trái ngược hoàn toàn với bối cảnh Haute Couture lúc bấy giờ. Đó là bộ sưu tập tràn ngập những bộ suit thanh lịch, thời thượng, được làm bằng những thước vải tweed trứ danh. Dẫu đấy là “nguồn tư liệu sống” truyền cảm hứng sáng tạo đến biết bao thế hệ nhà thiết kế mới, nhưng bộ sưu tập đầu tiên của Karl và tầm nhìn hiện đại của ông vào năm đấy đã “vấp” phải nhiều sự nghi ngờ của giới chuyên môn. 

Versace Atelier Couture Thu/Đông 1995 – Lần đầu tiên show diễn haute couture lấp lánh và náo nhiệt đến thế!

Khác với bối cảnh haute couture trong thời đại của công nghệ, những show diễn haute couture ngày trước từng là một “trải nghiệm” mua sắm riêng tư, chỉ dành riêng cho giới siêu giàu, đặc biệt là những phụ nữ thuộc tầng lớp thượng lưu giàu có. Tuy nhiên, vào thời điểm đó, đã có một nhà thiết kế thay đổi “cục diện”. Vào những năm 1990s, Gianni Versace tại Atelier Versace đã mang đến một show diễn couture ồn ào, lấp lánh và có sự tham dự của hàng loạt ngôi sao nhất lúc bấy giờ. Khán giả chen lấn nhau để được xem, những tràng pháo tay nổ ra liên hồi sau mỗi diện mạo lung linh của bộ sưu tập thời trang couture AW95 xuất hiện. Tại show diễn Versace Atelier Couture Thu/Đông 1995, Gianni đã chứng minh đẳng cấp bậc thầy trong lịch sử thời trang, khi nắm bắt chủ nghĩa khoái lạc của thời đại và thể hiện chúng trong từng viên kim cương giả lấp lánh được đính kết tỉ mỉ trên các bộ váy quyến rũ. Trên sàn diễn, Gianni còn đem đến hàng loạt “chân dài” nổi tiếng, những siêu mẫu đình đám mọi thời đại. Từ sequin cho đến đá pha lê, những người phụ nữ trong thế giới haute couture của Versace chắc chắn đã sẵn sàng cho mọi ánh đèn flash trên thảm đỏ của Hollywood hơn là Bal de Débutantes của Paris.

Chanel Couture Xuân/Hè 1994 – Little Black Dress trong “địa hạt” haute couture sẽ trông như thế nào?

Không nhất thiết show diễn haute couture lúc nào cũng là nơi tỏa sáng của những bộ váy dạ hội lộng lẫy với lớp đá đính kết tỉ mỉ, với tùng váy to cùng đuôi váy dài quét đất. Mà còn có thể tràn ngập những chiếc little black dress cổ điển như trong show diễn Chanel Couture Xuân Hè 1994. Không tập trung khai thác vào màu sắc, đá pha lê hay các phom dáng cầu kỳ, Chanel mang đến những chiếc váy đen couture nhưng lại đơn điệu hơn bao giờ hết. Diện mạo được tô điểm thêm phần thanh lịch bởi đôi găng tay vải tuyn đồng điệu màu sắc và những chiếc mũ lông đồ độ, cũng như những chiếc băng đô điệu đà, đặc sắc. 

Mugler Couture Thu/Đông 1995 – Robot “tranh cãi” nhất làng mốt

Trước khi trở thành một trong những xu hướng đang thịnh hành hay nguồn cảm hứng sáng tạo cho làng mốt như hiện nay, những thiết kế thời trang giao thoa với hơi thở hiện đại của cyborg đã từng là chủ đề gây nhiều tranh cãi cho thế giới thời trang lúc bấy giờ. Và bộ suit cyborg do Thierry Mugler tạo ra cho bộ sưu tập couture vào mùa Thu/Đông 1995 là một trong những số đó. “Một hình ảnh đáng sợ và trêu ngươi cho buổi ‘bình minh’ của thời đại Internet” – đó chính là những lời bình luận mà báo chí đã dành cho bộ suit người máy kỳ công của Mugler. Theo dòng chảy biến đổi của thời gian, khi thời trang bước vào kỷ nguyên hiện đại và cởi mở hơn, bộ suit cyborg một thời gây tranh cãi của Mugler đã trở thành một trong những thiết kế vĩ đại nhất của làng mốt. 

Givenchy Haute Couture Xuân/Hè 1997 – Câu chuyện thần thoại của Alexander MacQueen

Mặc dù Alexander McQueen chia sẻ với truyền thông rằng, bộ sưu tập couture vào năm 1997 – show diễn debut của McQueen tại triều đại Givenchy đã không đáp ứng được kỳ vọng của chính anh ấy. Nhưng nhà thiết kế đã mở ra một kỷ nguyên thời trang hoàn toàn mới mẻ cho Givenchy – đó là một câu chuyện thần thoại với hàng loạt thiết kế thanh lịch và kỳ công đến kinh ngạc. 

Gaultier Couture Xuân/Hè 1999 – Khi denim bước vào thế giới Haute Couture tráng lệ

Trước khi trở thành chất liệu được các nhà mốt thử nghiệm trên sàn diễn couture như dạo gần đây, denim đã khiến làng mốt kinh ngạc khi được Jean Paul Gaultier khắc họa nó trên một chiếc váy dạ hội lộng lẫy trong bộ sưu tập couture Xuân Hè 1999. Nhà thiết kế người Pháp Jean Paul Gaultier đã phá vỡ quy ước, khi kết hợp sự bụi bặm và chất đường phố của denim cùng sự quý phái đầy quyến rũ của lông vũ, cũng như đem chất liệu gắn liền với những thiết kế thường nhật vào cuộc đua Haute Couture xa xỉ. Thông qua đó, có lẽ nhà thiết kế đang “ngầm” quy định lại dresscode trên thảm đỏ. 

Christian Dior Couture Xuân/Hè 2003 – Bộ sưu tập Couture “đồ sộ” nhất mọi thời đại

Vào những năm 2000, sàn catwalk Christian Dior của John Galliano chính là một trong những “tâm điểm” được làng mốt bàn tán hết mực, thậm chí đến tận nay điều này vẫn không thay đổi. Từ khi “nắm quyền” lãnh đạo triều đại sáng tạo của Dior vào năm 1996, nhà thiết kế người Anh đã tô điểm cho “xưởng may” và quần áo của mình trở nên hoang dã và táo bạo hơn bao giờ hết. Một trong những bộ sưu tập thể hiện điều đó rõ nét nhất, không nơi nào khác hơn show diễn thời trang couture mùa mốt xuân hè 2003, với tên gọi “Asia Major”. “Màu sắc và hoa văn sống động của trang phục truyền thống Trung Quốc và kimono Nhật Bản một khi đã rơi vào ‘tay’ của Galliano, thì ngay tức khắc đã biến thành những bộ quần áo ‘đồ sộ’ nhất từng được phát minh,” Sarah Mower viết cho tạp chí Vogue của Mỹ. “Những người mẫu, gần như chìm hoàn toàn trong những dải gấm, vải taffeta và những dải voan bồng bềnh. Họ đang lảo đảo bước đi trên những chiếc bục cao đến chóng mặt.” Và những bộ trang phục rộng thùng thình cùng volume phom dáng đồ sộ đấy vẫn luôn là những “tác phẩm” haute couture độc nhất vô nhị, chưa có ai thay thế được. 

Valentino Couture Thu/Đông 2018 – Những chú chim cùng bộ lông vũ đẹp đến nao lòng

Nhắc đến tuần lễ haute couture, Valentino luôn là cái tên xuất hiện đầu tiên trong mỗi tín đồ yêu thích thời trang. Suốt năm 2018, chiếc váy dạ hội lông vũ màu hồng của Valentino đã được trở thành một hiện tượng gây sốt trong làng mốt và khắp cả các nền tảng xã hội. Từ giây phút xuất hiện trên sàn diễn cùng người mẫu Kaia Gerber cho đến khi Lady Gaga diện trên thảm đỏ LHP Venice, kiệt tác của Pierpaolo Piccioli trong BST Valentino couture Thu/Đông 2018 của Valentino không chỉ chinh phục được biết bao ánh mắt của các nhà phê bình thời trang cao cấp, mà còn luôn là một trong những chiếc váy couture đẹp đẽ và được chế tác kỳ công bậc nhất. 

Schiaparelli Couture Xuân/Hè 2023 – “Đúng người sai thời điểm”

Dẫu là các thiết kế giả, nhưng những chiếc đầu động vật nhồi bông của Schiaparelli trong bộ sưu tập Couture Xuân Hè 2023 vẫn luôn là chủ đề gây ra nhiều tranh cãi nhất trong làng mốt ở kỷ nguyên hiện tại. “Đúng người sai thời điểm” chính là câu nói đúng nhất để nói về cơn “địa chấn” đấy của nhà mốt Pháp. Bởi lẽ, nếu đổi thời điểm ra mắt vào những năm mà luật cấm sử dụng lông thú chưa được áp dụng trong thời trang, thì những chiếc đầu động vật giả đó đã không bị “lên án” nặng nề. Không chỉ gây tranh cãi với các bộ trang phục tưởng chừng được làm bằng lông thú thật, thì show diễn Schiaparelli Couture Xuân/Hè 2023 còn khuấy động toàn làng mốt bằng sự xuất hiện của nữ ca sĩ đình đám Doja Cat và nữ doanh nhân Kylie Jenner trong những bộ trang phục độc nhất vô nhị.

Thực hiện Dory