Lịch sử chăm sóc tóc qua các thời kỳ

Ngày đăng: 25/04/25

Từ thời kỳ cổ đại đến kỷ nguyên phát triển của công nghệ, lịch sử chăm sóc tóc là hành trình nối dài của những chuẩn mực thẩm mỹ đa dạng và biến đổi không ngừng. 

Từng có một nữ hoàng Ai Cập dưỡng tóc bằng hỗn hợp chiết xuất từ… nội tạng động vật, trong khi nhiều phụ nữ khác lựa chọn ướp hương mái tóc bằng bột từ hoa lá khô, bởi khái niệm gội đầu khi ấy vẫn còn xa lạ. Ở một thời đại mà mái tóc không chỉ là biểu tượng của cái đẹp, mà còn phản ánh quyền lực, đức tin và địa vị xã hội, con người đã không ngừng tìm kiếm và chấp nhận những phương thức chăm sóc đầy kỳ quái, thậm chí rùng rợn, để nuôi dưỡng thứ “vương miện tự nhiên” của mình.

Thói quen chăm sóc tóc qua từng thời kỳ

Thời cổ đại

Người Ai Cập cổ đại vô cùng chú trọng việc chăm sóc tóc. Họ dưỡng tóc bằng thuốc làm từ henna hoặc các hỗn hợp kỳ lạ từ nội tạng động vật. Màu tóc đen tuyền tượng trưng cho quyền lực và địa vị của giới quý tộc, được chế tác từ tóc thật, len hoặc sợi thực vật. Trong khi người lao động thường được nhận diện qua mái tóc thật màu nâu đỏ tự nhiên. Bên cạnh đó, họ đã sớm biết sử dụng gel tạo kiểu từ dầu cọ, sáp ong và nhựa thông, kết hợp lược gỗ và kẹp kim loại để tạo nên những kiểu tóc cầu kỳ.

Tại Hy Lạp, mái tóc được xem là hiện thân của sự sống. Người ta tin rằng mái tóc chứa sinh khí, tượng trưng cho sự phát triển và nảy nở. Họ cắt tóc để dâng thần, dùng tóc để đánh dấu các giai đoạn đời người. Mái tóc dài buông xõa đại diện cho nét đẹp gợi cảm thiếu nữ, tóc được che kín tìm thấy ở người phụ nữ đức hạnh đã có gia đình. Từ xoăn lọn đến búi thấp, mỗi kiểu tóc đều phản ánh giai tầng xã hội và chuẩn mực đạo đức thời bấy giờ.

Tương tự với La Mã cổ đại, mái tóc thể hiện quyền lực và địa vị. Kiểu tóc càng phức tạp, phụ kiện càng xa hoa thì vị thế càng cao. Phụ nữ thượng lưu thường sử dụng trâm cài vàng bạc và nước hoa tóc để thể hiện quyền lực.

Thú vị, ở Ấn Độ cổ đại, người ta lại tin rằng, tóc là “tấm gương” phản chiếu sức khỏe bên trong. Các loại thảo mộc như bồ kết, amla, hibiscus, shikakai được dùng để gội đầu, massage và dưỡng tóc, tạo nên truyền thống chăm sóc tóc bằng thảo dược kéo dài suốt 3.000 năm.

Thời Trung cổ

Tại châu Âu vào thời Trung cổ, mái tóc không còn “tự do” như thời cổ đại mà bị kiểm soát nghiêm ngặt bởi các quy tắc của Thiên Chúa giáo cũng như chuẩn mực đạo đức. Phụ nữ thường giấu lớp tóc dài bằng khăn trùm đầu nhằm thể hiện sự đức hạnh vì mái tóc dài được xem là “sự cám dỗ” đối với cánh mày râu.

Chăm sóc tóc thời này chỉ phổ biến với giới thượng lưu. Những công thức làm đẹp bằng mật ong, trứng, hoa oải hương hay cây xô thơm được truyền tay giữa các gia đình quyền quý. Tóc giả cũng bắt đầu phổ biến trong thời kỳ này và được sử dụng như món trang sức để che đi khuyết điểm cũng như “phô trương” gu thẩm mỹ của giới thượng lưu lúc bấy giờ.

Thời Phục hưng

Dưới thời Phục Hưng, mái tóc trở thành “khung vẽ” để người phụ nữ tự do thể hiện bản sắc và gu thẩm mỹ riêng. Do việc gội đầu còn khá hiếm, phụ nữ thường dùng phấn và bột thơm để làm sạch tóc và giữ mùi hương để khiến bản thân hấp dẫn hơn. Các sản phẩm như pomade, dầu dưỡng từ mỡ động vật và hương liệu thiên nhiên được ưa chuộng rộng rãi trong thời này. Kỹ thuật làm nóng tóc bằng thanh kim loại (tiền thân của máy uốn tóc hiện đại) cũng được các quý cô sành điệu yêu thích.

Thế kỷ 19

Thời kỳ Cách mạng Công nghiệp bùng nổ đã mở ra kỷ nguyên mới cho ngành làm đẹp. Ngành mỹ phẩm bắt đầu mở rộng quy mô và tiếp cận đến tầng lớp đại chúng. Các sản phẩm như dầu gội, dầu xả và dưỡng tóc được sản xuất hàng loạt và quảng bá rầm rộ. Những món đồ từng là đặc quyền của giới quý tộc giờ đây đã có mặt trong phòng tắm của tầng lớp trung lưu.

Phụ nữ thời Victoria đặc biệt yêu thích các kiểu tóc phức tạp. Họ dùng các dụng cụ như ống lô nóng, máy uốn tóc thủ công và kẹp sắt để có thể tạo được đa dạng kiểu tóc. Phong cách tóc dài rẽ ngôi giữa lên ngôi, mái tóc suôn, bóng mượt từ các công thức dưỡng tóc tự nhiên như bôi dầu dừa, xả tóc bằng giấm táo hay ủ tóc với lòng đỏ trứng vì thế cũng được sử dụng rộng rãi . Các tiệm cắt tóc mọc lên ngày càng nhiều, phát triển thành mô hình kinh doanh hiện đại.

Thế kỷ 20

Thế kỷ 20 đánh dấu những bước ngoặt quan trọng trong chu trình chăm sóc và tạo kiểu tóc. Bắt đầu từ những năm 1920, khi thế giới dần hồi phục sau Thế chiến I, xã hội phương Tây chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của phong trào nữ quyền. Phụ nữ bắt đầu bước ra khỏi những khuôn mẫu truyền thống, khẳng định vị trí trong đời sống hiện đại. Sự xuất hiện của máy sấy tóc điện không chỉ làm thay đổi thói quen làm đẹp tại nhà mà còn góp phần giải phóng người phụ nữ khỏi những ràng buộc cầu kỳ. Phụ nữ thời này thích cắt tóc ngắn theo phong cách flapper, thoát khỏi những gò bó đạo đức truyền thống và đại diện cho tinh thần nữ quyền.

Từ những năm 40 đến 70, mỗi thập niên đều gắn liền với một kiểu tóc mang dấu ấn riêng biệt. Đó là những lọn sóng cổ điển Hollywood, mái tóc beehive phồng cao của thập niên 60, hay kiểu tóc Afro xoăn xù của thập niên 70. Cùng lúc đó, nhờ sự phát triển của hóa chất làm tóc, các kỹ thuật uốn, duỗi, nhuộm trở nên phổ biến, phù hợp với nhịp sống đô thị.

Cuối thế kỷ 20, chăm sóc tóc bước sang một giai đoạn mới, từ làm đẹp đơn thuần chuyển sang nuôi dưỡng chuyên sâu. Các sản phẩm phục hồi cấu trúc, dầu gội trị liệu, xịt dưỡng ẩm và serum bắt đầu “lên kệ”, phản ánh sự thay đổi trong tư duy làm đẹp của phụ nữ lúc bấy giờ.

Chăm sóc tóc ngày nay

Trong kỷ nguyên số và công nghệ sinh học, ngành chăm sóc tóc bước sang một chương mới khi cá nhân hóa và kết hợp giữa khoa học với tự nhiên. Các loại serum chứa peptide phục hồi liên kết keratin, máy massage tần số cao kích thích tuần hoàn da đầu, và công nghệ nano giúp dưỡng chất thẩm thấu sâu vào sợi tóc là những bước tiến chưa từng có trong lịch sử làm đẹp.

Đồng thời, xu hướng “xanh hóa” ngành tóc cũng bùng nổ. Người tiêu dùng ngày nay ưu tiên các sản phẩm không chứa sulfate, paraben hay silicon, hướng đến sự lành tính lâu dài. Bên cạnh đó, việc kết hợp dầu dưỡng cùng các liệu pháp như ủ tóc, tẩy tế bào chết cho da đầu đã đưa việc chăm sóc tóc trở thành bước làm đẹp toàn diện cho cả cơ thể lẫn tinh thần.

Cùng với sự phát triển của xã hội hiện đại, quan niệm về mái tóc cũng đã có nhiều thay đổi đáng kể. Nếu trước đây, kiểu tóc thường gắn liền với khuôn mẫu giới tính, địa vị hay tập tục văn hóa, thì ngày nay đã trở thành một phần của cá tính và sở thích cá nhân. Người trẻ cởi mở hơn trong việc thử nghiệm màu nhuộm lạ, tạo hình độc đáo hay thậm chí là cạo trọc – điều từng được xem là “lệch chuẩn”. Bên cạnh đó, sự phổ biến của lối sống thuần chay và chủ nghĩa tối giản cũng ảnh hưởng mạnh mẽ đến các lựa chọn làm đẹp; sản phẩm không thử nghiệm trên động vật, bao bì tối giản và công dụng linh hoạt được ưu tiên hàng đầu. Không còn ràng buộc bởi truyền thống hay chuẩn mực đạo đức nghiêm ngặt, chăm sóc tóc hiện nay trở thành một phần của hành trình khẳng định bản sắc cá nhân trong thế giới đa dạng và đầy biến động.

Theo Amazingy

Thực hiện: Amelia