Paul Gauguin trước và sau giấc mơ Tahiti: Triển lãm hơn 150 kiệt tác trưng bày tại MFAH

Ngày đăng: 29/07/24

Ngày 3 tháng 11 năm 2024, không gian triển lãm ấn tượng sẽ mở ra tại MFAH (Bảo tàng Mỹ thuật tại Houston), nơi trưng bày hơn 150 tác phẩm vô giá của họa sĩ Paul Gauguin.

Hoạ sĩ người Pháp Paul Gauguin (1848-1903) là một trong những đại diện hàng đầu của trường phái Hậu Ấn tượng. MFAH là bảo tàng Mỹ Thuật ở thành phố Houston thuộc bang Texas.

Chốn Tahiti yêu dấu giữa lòng Texas

Từ những gam màu nhiệt đới đặc trưng vùng Tahiti trong “Three Tahitians” đến nàng “Te Faaturuma” trầm lặng chìm đắm trong nghĩ suy của chính mình đã gợi cảm hứng nhuộm gam màu bí ẩn lên toàn bộ tác phẩm: 

“Ngồi im lặng và chẳng làm gì. Tự khắc mùa Xuân sẽ nở rộ và nắng về trên cỏ xanh màu mưa”. (Sitting quietly, doing nothing, Spring comes, and the grass grows, by itself – Basho.)

Căn phòng giữa lòng Texas hứa hẹn sẽ truyền tải trọn vẹn ý thức nghệ thuật của Gauguin, nơi sự giao thoa giữa tính nổi loạn và chủ nghĩa exoticism (tạm dịch: cái đẹp lạ thường) của ông.

"Three Tahitians" bởi Paul Gauguin
Paul Gauguin, “Three Tahitians”, 1899, Phòng trưng bày Quốc gia Scotland.
Paul Gauguin Te Faaturuma 1891
Paul Gauguin, Te Faaturuma (The Brooding Woman), 1891, Bảo tàng nghệ thuật Worcester.

Paul Gauguin: Nhà tiên phong của cách mạng nghệ thuật

Nói không ngoa, ảnh hưởng của Gauguin đối với nghệ thuật thế kỷ 20 mang tính cách mạng. Gary Tinterow, giám đốc của MFAH đã chia sẻ: 

“Nền nghệ thuật Châu Âu và Mỹ vào thế kỷ 20 sẽ không thể phát triển rực rỡ như ngày hôm nay nếu thiếu vắng Gauguin”.

Gauguin đã thoát khỏi phong cách nghệ thuật truyền thống của phương Tây, tiếp cận nghệ thuật bằng màu sắc tươi sáng, hình khối đơn giản và được truyền cảm hứng sâu sắc từ các nền văn hóa “nguyên thủy”. Cách giao tiếp độc đáo với nghệ thuật của danh họa đã mở ra thời đại mới: phong trào nghệ thuật hiện đại.

Paul Gauguin Madam Roulin 1888
Paul Gauguin, Madam Roulin, 1888, Bảo tàng nghệ thuật Saint Louis.

Bắt đầu và kết thúc: Hành trình thức tỉnh nghệ thuật của Gauguin

Trước khi tạo ra phong cách vẽ đặc trưng của mình tại hòn đảo hoang sơ thuộc vùng đa đảo Polynesia, ông đã để lại nhiều di sản vô giá trong thế giới Hậu Ấn Tượng. Triển lãm sẽ kể lại thời gian phiêu lưu nghệ thuật của Gauguin từ vùng Montmartre sôi động, Pháp (nơi ông sinh ra) đến vùng nhiệt đới Tahiti.

Nhà giám tuyển Henri Loyrette đã ví von hành trình này như “cuộc tìm kiếm nội tâm ở xứ sở khác”, một hành trình nghệ thuật giàu tính trừu tượng và thử nghiệm.

Paul Gauguin Still Life with Profile of Laval 1886
Paul Gauguin, Still Life with Profile of Laval, 1886, Bảo tàng nghệ thuật Indianapolis.
Paul Gauguin Tự họa Les Miserables 1888
Paul Gauguin, Tự họa, Les Miserables, 1888.
Paul Gauguin Arearea (Joyfulness) II 1894
Paul Gauguin, Arearea (Joyfulness) II, 1894, Bảo tàng Mỹ thuật, Houston.

Tác phẩm cuối cùng chốn “quê hương thứ hai”

Từ điểm bắt đầu (nơi sinh ra) đến nơi cuối cùng (đảo Tahiti) trên hành trình của danh họa, triển lãm sẽ khéo léo dẫn dắt du khách tham gia vào thế giới Gauguin mê hoặc. Tại đây, những tác phẩm mang tính biểu tượng và sáng giá nhất cuộc đời người nghệ sĩ, khi dừng chân chiêm ngưỡng, người xem sẽ thấu cảm và nắm bắt được toàn vẹn tình cảm đặc biệt ông dành cho “quê hương” Tahiti của mình.

Paul Gauguin Nafea Faa Ipoipo 1892
Paul Gauguin, Nafea Faa Ipoipo, 1892.

Tranh cãi muôn thuở: tác phẩm nghệ thuật hay đời sống cá nhân

Cuộc đời và sự nghiệp của Gauguin luôn dẫn đến những cuộc tranh luận dài hơi. Mối quan hệ với cô gái trẻ người Tahiti và sự thể hiện lãng mạn về nền văn hóa của họ qua tranh vẽ đã khiến vô số ngọn giáo dư luận chĩa vào vị danh họa. Sự lên án mạnh mẽ này đã làm lu mờ những cống hiến nghệ thuật của ông. Đứng giữa những tranh cãi về đời sống cá nhân, những tác phẩm ông để lại cho hậu thế là vô giá. Vì vậy, triển lãm tại MFAH lần này được mở ra nhằm mang đến cái nhìn trung lập giữa tài năng nghệ thuật không thể phủ nhận và sự phức tạp trong đời sống của ông.

Paul Gauguin, Beautes a Tahiti – Source sur la mer (1891-1983)
Paul Gauguin, Beautes a Tahiti – Source sur la mer (1891-1983).

Thể hiện nghệ thuật của Gauguin: Không đơn thuần là những bức tranh đẹp

Gauguin không chỉ là vị họa sĩ tài ba, ông còn là nhà nghệ thuật lớn. Vượt ra khỏi khuôn khổ thể hiện nghệ thuật cơ bản, hành trình thử nghiệm sáng tạo của ông là không biên giới. Để truyền tải trọn vẹn sự đa tài của người nghệ sĩ, triển lãm “Thế giới của Gauguin” không chỉ tập hợp những bức tranh quen thuộc. Người thưởng lãm sẽ được chiêm ngưỡng những kỹ thuật in ấn sáng tạo, các tác phẩm điêu khắc bằng gỗ, gốm sứ và cả những bút tích của ông. Nhờ vào nỗ lực bảo quản nhằm mục đích lưu giữ và quảng bá tác phẩm của chính tác giả, có thể đi đôi với một may mắn, hơn 150 tác phẩm đã được tìm thấy gần như nguyên vẹn, và lưu giữ cẩn thận trong thời gian lưu lạc tứ xứ giữa hai cuộc thế chiến cũng như hậu Thế chiến Thứ II, tất cả đều có mặt tại MFAH vào tháng 11 này.

Paul Gauguin Vahine no te vi (Woman of the Mango) 1892
Paul Gauguin, Vahine no te vi (Woman of the Mango), 1892, The Cone Collection.

Sự hợp tác mang tính toàn cầu

Triển lãm mang tính bước ngoặt này quy tụ các tác phẩm từ 65 bộ sưu tập công cộng và tư nhân trên toàn thế giới, bao gồm các tổ chức uy tín như Musée d’Orsay ở Paris và Phòng trưng bày Nghệ thuật Quốc gia ở Washington. Đây là cơ hội hiếm có để chiêm ngưỡng số lượng lớn kiệt tác của Gauguin trong một không gian.

Paul Gauguin, Arearea (Joyfulness) II, 1894 1
Paul Gauguin, Arearea (Joyfulness) II, 1894, Bảo tàng Mỹ thuật, Houston

Sự kiện “hiếm có khó tìm” 

“Thế giới của Gauguin” không đơn thuần là triển lãm nghệ thuật, đây chính là cánh cửa đưa người thưởng lãm du hành vượt thời gian. Bước vào xứ sở diệu kỳ, nơi bao quanh bởi không khí đặc quánh những sắc màu giàu sức nặng và tính biểu tượng, len lỏi vào tâm trí vị họa sĩ lừng danh và cảm thụ cái đẹp thẩm mỹ qua tác phẩm của ông bằng cách thức riêng biệt. Cánh cửa bước vào thế giới Hậu Ấn Tượng đậm đặc của Gauguin sẽ mở ra vào ngày 3 tháng 11 năm 2024 tại MFAH, Houston.

Thực hiện: Lenna

Theo Rain