Khi cà vạt đánh đổi sự quyền lực để lấy giá trị sáng tạo độc bản

Ngày đăng: 06/03/25

Từ văn phòng đến sàn diễn hay thảm đỏ thời trang, làng mốt chứng kiến màn “cải tổ” của những chiếc cà vạt – hiện thân của sự quyền lực giờ đây không còn tuân theo các quy tắc truyền thống nữa.

Lật lại quyển biên niên sử thời trang, từ lâu (có lẽ là vào thế kỷ 20) cà vạt đã trở thành món đồ thời trang chủ lực trong tủ đồ của nam giới. Tuy nhiên, vị thế này có được không phải nhờ vào những anh chàng tài chính thành đạt ở New York – những người không bao giờ xuống phố nếu bộ suit ba mảnh thiếu một mảnh vải màu sắc buộc quanh cổ; mà thực chất là nhờ một trung đoàn Croatia công du đến Paris vào thế kỷ 17. Vua Louis XIV đã bị choáng ngợp bởi những chiếc khăn lụa màu sắc sặc sỡ trên trang phục quân đội của các sĩ quan Croatia. Từ đó, ông bắt đầu đeo chiếc caravat đăng ten từ năm 1760 khi mới bảy tuổi và quyết định giới thiệu món phụ kiện này cho triều đình – biến nó trở thành món đồ bắt buộc của trang phục hoàng gia. Như một cách để tưởng niệm những người lính Croatian, ông đã đặt cho chúng cái tên “La Cravate” (bắt nguồn từ chữ “Croat”) – cách gọi tên cà vạt này vẫn còn phổ biến ở Pháp ngày nay. 

Dài, ngắn, mỏng, rộng, cà vạt cùng nhiều kiểu dáng thiết kế riêng biệt ngay lập tức trở thành biểu tượng toàn cầu của giới thượng lưu, quân đội, là hiện thân của sự quyền lực và nam tính. Quyền năng của nó ngày càng mãnh liệt cho đến tận những năm 1980. Cà vạt song hành cùng địa vị của đàn ông trong môi trường kinh doanh lẫn ngoài xã hội. Món phụ kiện buộc quanh cổ nho nhỏ này còn gắn liền với lòng tự trọng của cánh mày râu. Bất kỳ người đàn ông nào, một khi đã “leo” lên được nấc thang cao trong xã hội phân tầng, trang phục của họ buộc phải thay đổi: những bộ suit có đôi vai đệm vuông vức quyền lực bỗng được yêu thích, đương nhiên nó đi kèm với một chiếc cà vạt. Trong giới chính trị, màu sắc của cà vạt thể hiện một ý nghĩa cũng như lý tưởng của người mang. 

Trong ngành công nghiệp điện ảnh, sức mạnh của cà vạt cũng được tập trung nhấn mạnh. Sự quyền lực của nó được xây dựng gắn liền sâu sắc với nhiều hình tượng nam giới mạnh mẽ, chẳng hạn như vẻ ngoài của Patrick Bateman trong “American Psycho”. Ngoại hình của Patrick đại diện cho một doanh nhân đẹp trai, giàu có và thành đạt. Cà vạt luôn là món đồ kinh điển vĩnh hằng trong thời trang nam giới, cho đến khi phong trào “Thứ Sáu Thường Phục” (Casual Friday) trở nên phổ biến. Sự nới lỏng quy tắc đồng phục văn phòng – cho phép nhân viên công sở ăn mặc thoải mái hơn vào Thứ Sáu, hoặc màn lăng xê nhiệt tình xu hướng normcore từ những doanh nhân thành đạt không quan tâm đến thời trang – như Steve Jobs và chiếc áo cổ lọ mang tính biểu tượng của ông, Mark Zuckerberg và những chiếc áo phông lập dị của ông; cà vạt đã phần nào mất đi sự hấp dẫn, đúng hơn là quyền lực của nó. 

Đến với kỷ nguyên đầy cởi mở được thế hệ Gen Z dẫn dắt, có lẽ cà vạt đang đánh đổi quyền năng của mình để lấy tính sáng tạo độc bản. Trên hàng loạt thảm đỏ cũng như sàn diễn thời trang từ cuối năm 2024 đến đầu năm nay, làng mốt chứng kiến cuộc cách mạng về màu sắc, chất liệu, kiểu dáng của cà vạt. Một số biểu tượng văn hóa đại chúng hiện đại cũng đã tham gia cuộc cách mạng này; chẳng hạn, Timothée Chalamet đã xuất hiện tại Lễ trao giải SAG với chiếc đồng hồ Cartier trị giá 25.000 đô la – nhưng không mang trên tay, nam diễn viên đã biến nó thành một chiếc cà vạt dây rút điểm xuyết trên bộ suit bằng da gồm áo sơ mi bên trong màu xanh lá chuối. Tại Lễ trao giải Qủa cầu vàng vào tháng 1, nữ diễn viên Ayo Adebiri đã xuất hiện trong bộ suit oversized màu xám của nhà mốt Loewe, được trang trí bằng một chiếc lông vũ vàng kéo dài từ cổ đến thắt lưng, thay cho chiếc cà vạt thông thường. 

Đó không phải là lần đầu tiên mà những chiếc cà vạt khác biệt này được giới thiệu với thế giới thời trang. Màn tái kiến tạo cà vạt và ý nghĩa của nó thực chất đã được thực hiện ngay trên sàn diễn của nhà mốt Schiaparelli. Trong bộ sưu tập Thu Đông 2024, “Esprit de Schiap”, do Daniel Roseberry trình làng vào tháng 3 năm ngoái, những bộ trang phục tối giản kết hợp cùng tinh thần tiên phong đặc trưng  hiến người xem đi mãn nhãn, ấn tượng đến tò mò, bởi lẽ vì sự xuất hiện của một món phụ kiện đặc biệt: cà vạt bằng tóc được tết gọn. Những chiếc cà vạt được làm từ tóc người thật và có nhiều màu sắc khác nhau tiếp tục là món đồ bước ra từ vũ trụ sáng tạo siêu thực của nhà mốt Pháp. Nhưng Daniel Roseberry không phải là người duy nhất cũng không phải là người khởi động phong trào cách tân cà vạt. 

Đối với bộ sưu tập thời trang nam Xuân Hè của Loewe, Jonathan Anderson đã chơi đùa tinh nghịch một xíu – trang trí cho người mẫu của mình bằng một loại cà vạt rất đặc biệt: những chiếc lông vũ dài, đôi khi là màu xám, đôi khi vàng, nhưng được mang như một chiếc băng đô thay vì đeo quanh cổ áo. Trong khi đó, Prada khéo léo giới thiệu một vài chiếc cà vạt độc đáo trong bộ sưu tập thời trang nam Thu Đông 2025 vừa qua – được chế tác từ một sợi xích sắt có hình mỏ neo ở cuối, kéo dài thẳng từ cổ đến ngực. Mô típ những chiếc cà vạt không theo truyền thống này cũng được giới thiệu ở Gucci. Trong bộ sưu tập Thu Đông 2025, đội ngũ sáng tạo đã tôn vinh di sản của thương hiệu Ý bằng cách tái hiện họa tiết hàm thiếc ngựa mang tính biểu tượng; nhưng thay vì đặt nó trên giày lười hoặc sử dụng nó như một chiếc khóa túi như thường lệ, lần này, nó được đeo quanh cổ giống hệt một sợi dây chuyền. 

Màn lên ngôi của những chiếc cà vạt bất quy tắc này bảo chứng cho tinh thần bứt phá của thế hệ thống lĩnh kỷ nguyên thời trang cởi mở. Tuy là những tín đồ thích tái sinh các xu hướng thời trang “vang bóng một thời” trong quá khứ, nhưng họ luôn biết cách làm cho mới mẻ, cá nhân hóa để tôn vinh bản sắc cũng như sự độc bản. Đồng thời, khi đối mặt với nhiều tình trạng bất ổn của xã hội, họ đã chọn thời trang cùng sự khuyến khích sáng tạo tự do của nó để thoát khỏi thực tại. Đó cũng là một phần lý do những chiếc cà vạt táo bạo được ra đời và ưu ái hết mực. Ra khỏi sàn diễn hào nhoáng, giới trẻ thích tự tay tạo ra những chiếc cà vạt mang màu sắc thời trang riêng – DIY từ nhiều chất liệu mới mẻ. 

Thực hiện Dory

Theo NSS Magazine