Jonathan Anderson và 11 năm không thể quên tại Loewe

Ngày đăng: 18/03/25

Mười một năm – một hành trình dài với biết bao đổi thay. Dẫu không thể tóm gọn hết thảy chỉ bằng đôi dòng ngắn ngủi, nhưng hãy để bài viết này trở thành một lát cắt ký ức, nhắc lại những dấu ấn không thể phai mờ mà Jonathan Anderson đã để lại cho ngôi nhà Loewe.

Năm 2010, Jonathan Anderson lần đầu bước vào thế giới thời trang nữ, mở ra chương mới trong sự nghiệp. Ba năm sau, anh được bổ nhiệm làm Giám đốc Sáng tạo của Loewe, sau khi LVMH – tập đoàn đứng sau những tượng đài như Louis Vuitton và Dior đầu tư vào thương hiệu JW Anderson của mình. Từ thời điểm đó, Anderson bắt đầu hành trình để đời, biến Loewe từ một nhà mốt chuyên về đồ da truyền thống trở thành một trong những thương hiệu đương đại có sức ảnh hưởng bậc nhất.

Stuart Vevers từng giữ vị trí Giám đốc Sáng tạo của Loewe trước khi nhường lại vai trò này cho Jonathan Anderson. Gia nhập thương hiệu Tây Ban Nha vào năm 2007, Vevers thổi vào Loewe tinh thần thanh lịch, cổ điển, với trọng tâm là kỹ nghệ chế tác da thượng hạng. Tuy nhiên, dù trau chuốt đến đâu, Loewe khi ấy vẫn thiếu một bản sắc đủ mạnh để tách biệt khỏi thế giới xa xỉ đang ngày càng đông đúc. Năm 2013, Vevers rời Loewe để đảm nhiệm vai trò tương tự tại Coach, nơi ông góp phần hiện đại hóa thương hiệu này trên thị trường Mỹ.

Khi Anderson tiếp quản Loewe, anh không chỉ kế thừa mà còn tái định hình toàn bộ thương hiệu. Những năm đầu, anh đặt trọng tâm vào thủ công, khơi dậy tinh hoa chế tác da và biến nó thành DNA nhận diện của Loewe trên sàn diễn. Nhưng với Anderson, sáng tạo không dừng lại ở việc tôn vinh chất liệu. Anh đẩy Loewe vào một thời kỳ thử nghiệm táo bạo, nơi thời trang không chỉ gói gọn trong quần áo mà còn trở thành tấm gương phản chiếu đời sống đương đại.

Anderson đã đưa Loewe vào danh sách những thương hiệu được Gen Z yêu thích, nhưng di sản của anh không dừng lại ở một phong cách thẩm mỹ cố định hay một sản phẩm “It-product” nhất thời. Thành tựu lớn nhất của anh nằm ở khả năng tiến hóa không ngừng, thể hiện sự cân bằng giữa thủ công và công nghệ, giữa truyền thống và thử nghiệm, giữa tính học thuật và văn hóa đại chúng.

Nhìn lại hành trình 11 năm của mình, Anderson chia sẻ:

“Đây là khoảnh khắc của sự thử nghiệm. Nếu muốn thiết lập lại sau thời kỳ này, bạn cần tạo cơ hội để khai sinh một thẩm mỹ mới. Hãy bắt đầu lại” (I think it’s a moment of experimentation. If you’re going to reset after this period, you need to allow a moment to birth a new aesthetic. Start again).

Có lẽ, di sản vĩ đại nhất mà Jonathan Anderson để lại cho Loewe không nằm ở một thiết kế mang tính biểu tượng hay một xu hướng thoáng qua, mà chính là tinh thần đổi mới không ngừng. Thật khó để gói trọn hành trình ấy trong đôi ba trang giấy, nhưng hãy cùng nhìn lại 11 năm anh đã viết nên cho Loewe, nơi biên giới của sáng tạo không ngừng được anh đẩy xa hơn, và xa hơn nữa.

Thủ công & công nghệ: hai thái cực trong tầm nhìn của Jonathan Anderson

Một trong những đối lập giàu sức hút nhất trong phong cách thiết kế của Jonathan Anderson tại Loewe chính là sự giằng co giữa thủ công và công nghệ. Ở giai đoạn đầu, trước đại dịch, Anderson dành trọn tâm huyết để tôn vinh di sản thủ công của Loewe, đến mức bộ sưu tập ready-to-wear đầu tiên của anh không đơn thuần là thời trang, mà còn là một tuyên ngôn về nghề thủ công. Những chiếc vòng cổ làm từ da, nơi các mảnh da như  tách rời khỏi trang phục, chính là cách anh nhấn mạnh cội rễ của Loewe – một thương hiệu sinh ra từ nghệ thuật chế tác da thủ công.

Một trong những đối lập giàu sức hút nhất trong phong cách thiết kế của Jonathan Anderson tại Loewe chính là sự giằng co giữa thủ công và công nghệ.

BST ready-to-wear Xuân 2015 

Nhưng sau đại dịch, sự quan tâm của Anderson dần chuyển hướng sang công nghệ, song vẫn luôn được đặt trong mối tương quan với thiên nhiên. Show menswear Xuân 2023 là minh chứng rõ nét: những màn hình LED xuất hiện trên áo khoác, trình chiếu cảnh chim bay lúc hoàng hôn, cá nhiệt đới và những bông hoa đung đưa theo gió. Song song đó, thiên nhiên cũng hiện hữu theo cách nguyên bản nhất, khi cỏ thực sự mọc từ những đôi sneakers và trang phục.

BST Menswear Xuân 2023

Tương tự, BST Thu 2023 tiếp tục khai thác sự giằng co giữa thế giới kỹ thuật số và vật lý. Những họa tiết hoa mờ ảo, như thể bị bóp méo qua màn hình công nghệ, tạo nên hiệu ứng thị giác vừa siêu thực vừa gợi cảm. Trong show Xuân 2023, Anderson lại đẩy ranh giới sáng tạo xa hơn với những thiết kế áo anthurium bằng sợi thủy tinh – một biểu tượng của sự giao thoa mong manh giữa thực và ảo trong thời đại kỹ thuật số. Nhưng đáng nhắc đến nhất phải là chiếc hoodie pixel hóa, được A$AP Rocky diện và ngay lập tức trở thành hiện tượng mạng, khẳng định khả năng biến ý niệm trừu tượng thành biểu tượng thời trang của Anderson.

Nhưng có lẽ, sự chuyển đổi từ thủ công sang công nghệ rõ nét nhất nằm ở chính sự tiến hóa của chất liệu. Nếu như BST Thu 2020 mang đến những tấm ốp gốm nặng nề, đắp lên cơ thể người mẫu như những tác phẩm điêu khắc sống, thì đến show Xuân 2022, chất liệu ấy đã biến đổi thành những tấm ốp nhựa trong suốt, nhẹ nhàng và siêu thực hơn. Đó không chỉ là sự thay đổi về vật liệu, mà còn là phép ẩn dụ hoàn hảo cho hành trình của Loewe dưới thời Anderson: khởi nguồn từ những giá trị nguyên bản nhất của nghề thủ công, để rồi vươn tới tương lai nơi công nghệ mở ra những biên giới sáng tạo chưa từng có.

Thời trang hay chỉ là một ý niệm?

Hành trình của Jonathan Anderson tại Loewe giống như việc chứng kiến nhà khoa học điên dần chìm vào cơn ám ảnh – ngoại trừ việc anh không phải nhà khoa học, mà là một nhà thiết kế luôn đau đáu với câu hỏi: Thời trang là gì? Và anh dành cả sự nghiệp của mình để tìm lời giải đáp.

Những BST đầu tiên của Anderson tại Loewe tương đối dễ nắm bắt: áo thun phom rộng, quần ống suông—phiên bản nam gợi nhắc đến những gấu quần rộng thập niên 90, trong khi bản nữ lại phá cách với những chiếc thắt lưng tự buộc đầy ngẫu hứng. Cùng với đó là những thiết kế len chỉn chu, mang tinh thần bohemian nhưng được mài giũa sắc sảo hơn. Cảm hứng thập niên 1980 hiện diện không chỉ trong phom dáng mà còn len lỏi vào kết cấu vải, bảng màu, họa tiết, và cách layering đầy ngẫu hứng: váy mặc ngoài quần, trang sức chunky, patchwork, hay những chi tiết trang trí mang tinh thần nổi loạn. Đôi khi, sự lập dị còn tràn sang cả phụ kiện, như chiếc vòng cổ hình đầu mèo đầy ám ảnh trongBST Thu 2016.

Nhưng theo thời gian, Anderson dần phá vỡ cấu trúc truyền thống của trang phục. Váy, áo thun, quần short không còn ôm sát cơ thể mà dường như lơ lửng xung quanh người mặc. Áo khoác được chế tác từ những tấm kim loại dát mỏng, quần legging xuất hiện với vạt bèo lạ lùng ở đầu gối, hay những chiếc váy như băng gạc quấn quanh người, giữ chặt một quả bóng đang bị ép dở trên cơ thể.

Có những khoảnh khắc, Loewe dưới thời Anderson không còn đơn thuần là thời trang, mà trở thành những tác phẩm điêu khắc di động – những tạo vật tự vấn về chính định nghĩa của mình: Đây có phải là thời trang? Hay là một thí nghiệm thị giác? Một tư duy triết học về hình khối, kết cấu và chuyển động? Anderson không chỉ thiết kế quần áo, anh tạo ra những ý niệm, những cấu trúc kích thích giác quan, thách thức ranh giới giữa cái đẹp, sự kỳ dị và điều chưa từng tồn tại.

Những chiếc giày trendy, những chiếc giày kỳ quặc

Jonathan Anderson đã tạo ra một số mẫu It-shoe mang tính biểu tượng, có đôi trở nên phổ biến nhờ tính ứng dụng và linh hoạt, có đôi lại gây bão chỉ vì quá phi thực tế để có thể thực sự đi được.

Năm 2019, Anderson giới thiệu Ballet Runner – đôi sneaker siêu phẳng với dây chun ôm cổ chân, lấy cảm hứng từ giày ballet cổ điển. Ngay lập tức, thiết kế này trở thành hiện tượng, khởi đầu cho trào lưu sneaker ballet về sau. Nhưng nếu Ballet Runner là sự kết hợp hài hòa giữa thời trang và công năng, thì không phải đôi giày nào của Anderson cũng tuân theo quy tắc ấy.

Nhiều thiết kế giày của anh mang tính ứng dụng nhưng vẫn đầy kỳ quặc, như đôi bốt cổ ngắn kết hợp mũi loafer với gót kitten heel tí hon, hay sneaker cổ cao với phần mũi giày uốn cong như bước ra từ truyện cổ tích. Một số khác thì hoàn toàn thoát ly thực tế: giày có phần mũi quấn trong da như một chiếc chăn, giày cao gót với đế phồng to như gót giày của Minnie Mouse, hay thiết kế trông như thể gót giày đang ấn xuống một quả bóng bay căng tròn. Ở Loewe, giày không chỉ là giày, chúng là những thử nghiệm điêu khắc, những vật thể đặt câu hỏi về chính công năng của mình.

Nhưng có lẽ gây tranh cãi nhất là những đôi giày biến thành những tác phẩm siêu thực: dép cao gót được chống đỡ bởi một chai sơn móng tay, một bánh xà phòng, một bông hồng lộn ngược, hay thậm chí một chiếc đinh xuyên qua vỏ trứng vỡ, với lòng đỏ tràn ra quanh đế giày.

Không giới hạn trong khuôn khổ của trang phục

Nói về phạm vi sáng tạo của Jonathan Anderson tại Loewe, không thể bỏ qua những dự án hợp tác mang tính biểu tượng mà anh đã thực hiện. Thành công rực rỡ nhất chắc chắn là những BST kết hợp với Studio Ghibli, nơi Loewe mang các nhân vật kinh điển từ My Neighbor Totoro và Spirited Away lên túi xách, áo khoác và phụ kiện. Những thiết kế này ngay lập tức trở thành cơn sốt toàn cầu, vừa đánh trúng vào trái tim của người hâm mộ Ghibli, vừa chứng minh khả năng biến di sản văn hóa đại chúng thành thời trang cao cấp.

Nhưng bên cạnh những dự án đậm chất đại chúng, Anderson còn biến Loewe thành một thương hiệu mang tinh thần phòng triển lãm nghệ thuật, với những hợp tác mang màu sắc đương đại và đầy thử nghiệm. Một ví dụ là BST áo thun in tác phẩm của David Wojnarowicz, nhằm ủng hộ tổ chức Visual AIDS, vừa có ý nghĩa xã hội vừa mang tinh thần nghệ thuật mạnh mẽ.

Không dừng lại ở đó, Anderson tiếp tục hợp tác với những nghệ sĩ có dấu ấn riêng biệt như William Morris (2017), Ken Price (2020) và Jon Brainard (2021), tạo nên những BST không chỉ mang giá trị thời trang mà còn là những tuyên ngôn nghệ thuật. Dưới sự dẫn dắt của anh, Loewe không chỉ chạm đến đông đảo công chúng bằng những thiết kế dễ tiếp cận mà còn biết cách chiều lòng những tín đồ nghệ thuật ngách.

Gã cầu toàn hay đùa

Jonathan Anderson từ lâu đã được biết đến như “nhà thiết kế của các nhà thiết kế”, một người tiếp cận thời trang với tư duy khái niệm sắc sảo, những BST được tính toán tỉ mỉ đến từng chi tiết, và những tuyên ngôn mạnh mẽ về thẩm mỹ. Anh không chỉ làm thời trang, mà còn xây dựng những thế giới quan đầy triết lý trong từng thiết kế.

Sự nghiêm túc ấy thể hiện rõ nhất khi Anderson sáng lập Loewe Craft Prize vào năm 2016, một giải thưởng nhằm tôn vinh sự tinh xảo của thủ công trong nhiều lĩnh vực. Đến năm 2024, người chiến thắng đã nhận được 50.000 euro – con số đáng kể để thúc đẩy nghệ thuật thủ công tiếp tục phát triển. “Tôi tin rằng thủ công có thể nói lên điều gì đó về chính chúng ta”, anh chia sẻ vào năm 2023. Giải thưởng này nhanh chóng trở thành một trong những danh hiệu danh giá nhất dành cho các nghệ nhân toàn cầu, với 4.000 bài dự thi chỉ trong năm ngoái.

Nhưng Anderson không chỉ là vị giám đốc sáng tạo cầu toàn. Ẩn sâu trong những BST có vẻ lạnh lùng, khái niệm, vẫn có một tinh thần nghịch ngợm đầy duyên dáng, đôi khi hơi ngốc nghếch có chủ đích. Năm 2017, anh ra mắt Loewe Paula’s Ibiza, BST tri ân boutique huyền thoại trên đảo Balearic, Tây Ban Nha. Đó là một thế giới khác so với những thiết kế mang tính nghệ thuật cao: kính râm bản to sắc màu neon, jorts (quần short jeans rộng), áo thun rách táo bạo, tất cả tạo nên một tinh thần mùa hè phóng khoáng, vui tươi.

Anderson không ngại dịch chuyển giữa hai thái cực. Có lúc, anh là người tôn vinh thủ công đến mức tuyệt đối; có lúc, anh chỉ đơn giản là một kẻ chơi đùa với thời trang, bởi với anh, có lẽ cả hai đều quan trọng như nhau.

Thiết kế phục trang cho hai bộ phim đình đám Challengers và Queer

Năm 2024, Jonathan Anderson mở rộng biên giới sáng tạo của mình sang lĩnh vực thiết kế phục trang với hai bộ phim: Challengers và Queer. Cùng được nhào nặn bởi đạo diễn Luca Guadagnino và biên kịch Justin Kuritzkes, nhưng hai tác phẩm này hoàn toàn đối lập: một bên là cơn sốt mùa hè đậm chất thương mại, một bên là lát cắt nghệ thuật mang tinh thần esoteric.

Sự tương phản ấy cũng phản chiếu hai thái cực trong tư duy thẩm mỹ của Anderson. Nếu Queer đắm chìm trong quá khứ, bám sát từng chi tiết lịch sử để tái hiện chân thực phong cách của Daniel Craig và Drew Starkey, bao gồm cả những món đồ lót đúng chuẩn thời kỳ, thì Challengers lại chơi đùa với dòng chảy thời gian. Ở đó, Anderson không tái dựng mà tái tưởng tượng, pha trộn những bộ đồ tennis Nike vương đầy vệt bẩn, espadrilles Chanel phóng túng, và chiếc áo thun “I Told Ya” gợi nhớ đến phong cách của JFK Jr.

Tuy nhiên, điểm chung giữa hai bộ phim không chỉ nằm ở bàn tay của Anderson, mà còn ở cách anh tiếp cận thời trang như đọc một câu chuyện. Một bên là Challengers, nơi phục trang vừa phải đủ sắc nét để khắc họa một Zendaya tự tin, quyền lực, vừa đủ thực dụng để hòa vào bầu không khí thể thao gợi cảm. Một bên là Queer, nơi từng nếp vải, từng đường cắt dựng như ẩn dụ tinh tế, chuyển tải tâm trạng bấp bênh của nhân vật chính.

Giữa thương mại và nghệ thuật, giữa chủ nghĩa hiện thực và ảo giác điện ảnh, Anderson không chọn phe. Anh cân bằng cả hai, chứng minh rằng thời trang không chỉ là thứ để khoác lên người, mà còn là ngôn ngữ để kể chuyện trong điện ảnh, cũng như trên sàn diễn.

Theo: Vogue

Thực hiện: Lenna