7 cuốn sách hay giúp bạn tìm thấy ý nghĩa cuộc sống
Ngày đăng: 08/03/23
Mục đích sống của chúng ta là gì? Đâu là những mục tiêu chúng ta nên theo đuổi để sống một đời sống viên mãn?
Không có điều gì quan trọng hơn ý nghĩa cuộc sống của chúng ta. Nhiều nhà tư tưởng, trong quá khứ và hiện tại, đã dành nhiều tâm huyết, thời gian, sự trải nghiệm và chiêm nghiệm về nó (Baggini, 2005; & Eagleton, 2007).
Nói về ý nghĩa cuộc sống, các nhà lý thuyết rơi vào hai phe. Một số người tin rằng cuộc sống không có sẵn ý nghĩa mà chúng ta phải tự xây dựng ý nghĩa của đời mình. Họ cho rằng ý nghĩa của cuộc sống là một vấn đề chủ quan.
Những người khác thì cho rằng có một ý nghĩa tuyệt đối đối với sự tồn tại của chúng ta. Nhưng họ có xu hướng không đồng tình với nhau về một ý nghĩa cụ thể nào đó của cuộc sống. Các quan điểm chung được đưa ra nhiều nhất cho rằng hạnh phúc và tình yêu là ý nghĩa cốt lõi của cuộc sống, bên cạnh các đề xuất phổ biến khác bao gồm nhận thức về bản thân, các mối quan hệ, niềm vui, dịch vụ và sự sáng tạo.
Danh sách 7 cuốn sách hay nhất về ý nghĩa cuộc sống dưới đây, bao gồm các nhà tư tưởng từ cả hai phía của cuộc tranh luận. Hy vọng bạn sẽ thấy được “khai sáng”, ý nghĩa hơn trong cuộc sống của mình.
1. Man’s Search for Meaning – Viktor Frankl – (Tạm dịch: Đi tìm lẽ sống)
Man’s Search for Meaning: The Classic Tribute to Hope from the Holocaust (Frankl, 1946, 2004) được viết bởi bác sĩ tâm thần người Áo Viktor Frankl (1905-1997), người sống sót sau thảm họa Holocaust, và là người sáng lập liệu pháp ý nghĩa. Frankl lập luận rằng nhiệm vụ chính của chúng ta trong cuộc sống là làm cho nó trở nên ý nghĩa, bất kể dưới hình thức nào. Ông viết, chúng ta phải tìm thấy ý nghĩa ngay cả trong sự đau khổ của mình, nếu không sẽ lạc lối.
Trong phần tự truyện của cuốn sách gây xúc động sâu sắc của mình, Frankl kể lại rằng những người cố gắng kết nối với những gì làm cho cuộc sống của họ có ý nghĩa trong các trại hủy diệt của Đức Quốc xã có nhiều khả năng sống sót hơn. Ý nghĩa cá nhân của họ có nhiều hình thức khác nhau. Đó có thể là mong muốn mạnh mẽ được trở lại với người thân yêu, hoàn thành một dự án sáng tạo, hoặc đơn giản là mong muốn mạnh mẽ được giúp đỡ người khác. Nếu có một “lý do” mạnh mẽ thúc đẩy chúng ta, Frankl tuyên bố, theo diễn giải của nhà triết học Nietzsche, thì chúng ta gần như phải hiểu được nó “như thế nào”.
Frankl tin rằng chúng ta có thể khám phá ý nghĩa của cuộc sống trong 3 lĩnh vực chính: “(1) bằng cách tạo ra một công việc hoặc làm điều gì đó; (2) bằng cách gặp ai đó hoặc trải nghiệm điều gì đó; và (3) bằng thái độ của chúng ta khi đối mặt với những đau khổ không thể tránh khỏi” (Frankl 2004, trang 115).
Ý nghĩa cuộc sống của chúng ta có thể là sự sáng tạo theo nghĩa rộng của từ này. Điều này bao gồm các công việc sáng tạo nhưng cũng chỉ đơn thuần là làm một cái gì đó, học một cái gì đó hoặc làm việc hiệu quả. Ý nghĩa cuộc sống cũng có thể được tìm thấy trong trải nghiệm về tình yêu và sự trân trọng vẻ đẹp, sự xuất sắc, văn hóa và thiên nhiên. Theo tác giả, điều quan trọng là ý nghĩa phải nằm bên ngoài chúng ta. Nó phải được khám phá trên thế giới chứ không phải trong tâm hồn của chúng ta. “Là con người,” Frankl viết, “chúng ta sẽ luôn hướng tới một thứ gì đó, hoặc một ai đó, không phải là chính mình – đó có thể là một ý nghĩa cuộc sống cần thực hiện”.
Do đó, cách tiếp cận theo chủ nghĩa hiện sinh của Frankl kêu gọi chúng ta từ bỏ nỗi ám ảnh về bản thân và các giá trị như nhận thức bản thân, cải thiện bản thân và hạnh phúc. Thay vào đó, tác giả thúc giục chúng ta tập trung vào những ý nghĩa nằm ngoài ranh giới tâm hồn của chính mình.
2. Of Human Freedom – Epictetus – (Tạm dịch: Tự do của con người)
Nói về tự do của con người, giống như các triết gia khác của Stoa, cựu nô lệ người Hy Lạp là Epictetus (khoảng 55–135 CN) tin tưởng mạnh mẽ rằng chúng ta có thể kiểm soát cảm xúc của mình bằng cách kiểm soát suy nghĩ. Tất cả đau khổ đều xuất phát từ trong tâm trí của chúng ta. Nó không phải do những sự kiện bên ngoài gây ra mà do phản ứng của chúng ta đối với những sự kiện đó như phán đoán sai lầm hay những kỳ vọng không thực tế của chúng ta.
Chính vì hầu hết các sự kiện bên ngoài đều nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta, nên theo tác giả, việc lo lắng về chúng là vô nghĩa. Nhưng ngược lại, cách chúng ta nhìn nhận, đánh giá về chúng lại hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát của mỗi người. Chúng ta không nên gán ý nghĩa cho bất kỳ hiện tượng hay hoàn cảnh bên ngoài nào. Thay vào đó, tất cả năng lượng tinh thần của chúng ta nên được hướng vào bên trong, với mục đích kiểm soát tâm trí của chính mình.
Epictetus tin rằng chúng ta nên luôn luôn đánh giá một cách hợp lý nhận thức của mình và chỉ cần lý trí để thoát khỏi những trạng thái cảm xúc khó chịu. Tác giả đề nghị mỗi người nên có một phương cách nào đó tự đánh giá, đối thoại, thức tỉnh chính mình, có nhiệm vụ giữ cho trạng thái tinh thần của mình cân bằng và bình tĩnh. Quan điểm này có vẻ tương đồng với tư tưởng Khắc kỷ (một trường phái/tư tưởng triết học) vốn là tiền thân cổ xưa của Liệu pháp Nhận thức-Hành vi (CBT).
Bài diễn giải về Tự do của Con người của Epictetus là một lời giới thiệu hay và súc tích về cái nhìn theo tư tưởng triết học Khắc kỷ. Tác giả viết về “Liên quan đến những gì có và không nằm trong khả năng của chúng”, “Làm thế nào để một người có thể ứng xử thích hợp trong mọi tình huống”, “Về sự hài lòng”, “Chúng ta nên đấu tranh với hoàn cảnh như thế nào” và lời nhắn nhủ “Mọi hoàn cảnh đều là một cơ hội”.
Nội dung cuốn sách còn đề cập đến việc chúng ta càng đánh giá cao những thứ nằm ngoài tầm kiểm soát của mình thì chúng ta càng có ít khả năng kiểm soát hơn. Do đó, tự do “không đạt được bằng cách thỏa mãn ham muốn mà bằng cách loại bỏ nó” (Epictetus, 2010, trang 81). Đời là khổ; những điều tồi tệ sẽ xảy ra, Epictetus khẳng định. Khi chúng xảy ra, chúng ta có thể sử dụng sự không hài lòng của mình để kiểm tra sự quyết tâm và củng cố khả năng phục hồi của mình. “Vì vậy, khi rắc rối xảy đến, hãy nghĩ mình là một đô vật mà Chúa, giống như một huấn luyện viên, đã ghép cặp với một chàng trai trẻ rắn rỏi. Cho mục đích gì? Để biến bạn thành tài liệu đẳng cấp Olympic” (Epictetus, 2010, trang 14).
Mục đích cuối cùng của các nhà Khắc kỷ là kiểm soát chính mình. Họ muốn trở thành chủ nhân trong chính “ngôi nhà cơ thể và tinh thần” của mình để trở nên hoàn toàn bất khả chiến bại trước bất kỳ đòn giáng may rủi nào xảy ra trong cuộc sống. Về cơ bản, họ theo đuổi một loại tự do nội tâm triệt để, không lệ thuộc vào các sự kiện bên ngoài. Họ tin rằng mài giũa tư duy Khắc kỷ là mục đích cao quý nhất của chúng ta trong cuộc sống. Phần thưởng đạt được là sự bình an nội tâm.
3. The Art of Happiness: A Handbook for Living – Dalai Lama and Howard C. Cutler – (Tạm dịch: Nghệ thuật của hạnh phúc – Cẩm nang để sống)
Đây là một cuốn sách self-help bán chạy nhất do Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 của Tây Tạng viết cùng Bác sĩ tâm thần Howard C. Cutler (2009). Trong cuốn sách này, tác giả trình bày tư tưởng Phật giáo như một khuôn khổ toàn diện để tự hoàn thiện đạo đức. Thông qua nỗ lực và thực hành, và bằng cách áp dụng các giả định cơ bản của Phật giáo về thế giới, Đức Đạt Lai Lạt Ma tin rằng chúng ta có thể trau dồi hạnh phúc, phúc lợi và lòng trắc ẩn.
Bên cạnh cái nhìn sâu sắc, trí tuệ của Đức Đạt Lai Lạt Ma, tác giả Cutler đóng góp thêm vào cuốn sách những tư tưởng, trải nghiệm của chính ông, bằng những giai thoại từ quá trình thực hành tâm linh của ông cũng như những lập luận khoa học về bộ não, thần kinh. Sự kết hợp giữa khoa học hiện đại và tư tưởng cổ đại Phật giáo này rất mạnh mẽ.
Phật giáo, Cutler và Đức Đạt Lai Lạt Ma cùng kết hợp, đóng góp các tư tưởng. Thậm chí, thông qua cuốn sách, họ tranh luận, đưa ra một khuôn khổ tâm lý, triết học và tinh thần hiệu quả để chuyển hóa bản thân, trên hết là thông qua thực hành lòng từ bi. Trên thực tế, Đức Đạt Lai Lạt Ma tuyên bố lòng tốt và sự trắc ẩn chính là bản chất của Phật giáo đã nuôi dưỡng ông.
Hạnh phúc Phật giáo đòi hỏi một nhận thức đúng đắn về bản thân và thế giới. Theo đó, để đạt được hạnh phúc thực sự, mỗi người phải có sự hiểu biết sâu sắc rằng khái niệm về “cái tôi”, về một bản ngã vĩnh viễn và riêng biệt là không có thực. Không có một cái tôi cố định, đó là một ảo tưởng và chính quan điểm cố chấp vào cái tôi (bản ngã) này là nguyên nhân gây ra nhiều đau khổ của mỗi người.
4. The Happiness Trap – Russ Harris – (Tạm dịch: Cái bẫy hạnh phúc)
Trong cuốn sách The Happiness Trap – Cái bẫy hạnh phúc, Nhà tâm lý học người Úc Russ Harris (2008) như chống lại quan điểm cho rằng ý nghĩa của cuộc sống là theo đuổi hạnh phúc. Ông tin rằng những quan niệm về hạnh phúc của phương Tây hiện nay là hoàn toàn phản tác dụng.
Đây là cuốn sách bán chạy nhất quốc tế của Russ Harris, dựa trên các nguyên tắc của Liệu pháp Chấp nhận và Cam kết (ACT). Không giống như trường phái Khắc kỷ và CBT, ACT không khuyến khích chúng ta tự thách thức, chống lại hay cố gắng xử lý những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực của chính mình. Thay vào đó, nó chỉ đơn giản yêu cầu chúng ta nhận ra và chấp nhận chúng, rồi buông bỏ.
Cùng với nhận thức về thời điểm hiện tại, sống dựa trên giá trị và thực hiện hành động đã cam kết, ACT gợi ý sự chấp nhận như một giải pháp thay thế lành mạnh cho những nỗ lực phản tác dụng nhằm kiểm soát những suy nghĩ không hiệu quả của chúng ta. Tác giả lập luận rằng dường như “chế độ mặc định” của chúng ta là không hài lòng với cuộc sống. Chúng ta nên chấp nhận sự thật này thay vì lãng phí tất cả năng lượng của mình để chống lại nó.
Sự tiến hóa đã định hình bộ não của chúng ta theo cách mà giờ đây chúng ta rất dễ bị tổn thương về mặt tâm lý. Trong nhiều thiên niên kỷ, tâm trí của chúng ta đã được huấn luyện để dự đoán, phát hiện và tránh nguy hiểm. Càng làm tốt nhiệm vụ đó, chúng ta càng có nhiều khả năng sống sót. Kết quả là tâm trí của chúng ta thường xuyên rơi vào tình cảnh phải cảnh giác, đánh giá và phán xét mọi thứ xung quanh. Nhưng bạn đâu ngờ rằng, chính điều đó càng khiến chúng ta rơi vào hỗn loạn, không thể có hạnh phúc thoải mái.
Nhiều người gần như không thể ngừng so sánh, đánh giá và chỉ trích bản thân, tập trung vào những gì họ thiếu, ngày càng không hài lòng với những gì họ sở hữu và tưởng tượng ra “đủ loại kịch bản đáng sợ, hầu hết trong số đó sẽ không bao giờ xảy ra” (Harris, 2008, p. 5). Điều làm cho vấn đề trở nên tồi tệ hơn là trạng thái tinh thần cáu kỉnh và hơi lo lắng tự nhiên của chúng ta đã trở thành một bệnh lý tinh thần.
Chúng ta không chỉ tự nhiên không hạnh phúc mà còn thường xuyên cảm thấy tội lỗi về điều đó, điều này khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn. Harris (2008) lập luận rằng chúng ta có ít khả năng kiểm soát suy nghĩ và cảm xúc của mình hơn chúng ta tưởng. Ý tưởng rằng chúng ta có thể tự chữa khỏi bệnh bằng cách kiểm soát những suy nghĩ không mong muốn của mình chỉ đơn giản là một ảo tưởng.
Sức mạnh ý chí là một nguồn lực hạn chế, và quản lý tình trạng của chúng ta sẽ tốt hơn nhiều so với việc tiêu tốn toàn bộ sức lực vào việc cố gắng tránh hoặc thay đổi những suy nghĩ xấu. Thay vào đó, chúng ta chỉ nên quan sát và chấp nhận chúng, rồi cố gắng buông bỏ chúng. Sau đó, chúng ta có thể đầu tư năng lượng của mình vào những gì thực sự quan trọng: sống một cuộc sống dựa trên giá trị và thực hiện hành động đã cam kết.
5. Aristotle’s Way: How Ancient Wisdom Can Change Your Life – Edith Hall – (Tạm dịch: Con đường của Aristotle: Trí tuệ cổ đại có thể thay đổi cuộc đời bạn như thế nào)
Nhà triết học Hy Lạp Aristotle (384–322 TCN) tin rằng hạnh phúc là mục tiêu cuối cùng của cuộc sống con người và cũng là điều đẹp nhất của mỗi chúng ta. Hơn nữa, nó đòi hỏi phải phát huy hết tiềm năng của chúng ta và hiện thực hóa năng lực con người cao nhất của chúng ta.
Aristotle tin rằng chức năng chính của chúng ta với tư cách là con người là hoạt động hợp lý phù hợp với đức hạnh. Do đó, hạnh phúc của Aristotle gắn bó chặt chẽ với hành động nhân đức lặp đi lặp lại. Để nhận ra tiềm năng của mình, chúng ta phải cải thiện hành vi và phản ứng cảm xúc của mình để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Aristotle tin tưởng mạnh mẽ rằng chúng ta có thể rèn luyện bản thân trở nên tốt đẹp bằng cách củng cố các đức tính tốt và kiểm soát các tật xấu của mình.
Trong cuốn Nicomachean Ethics, Aristotle viết rằng trạng thái tinh thần vui vẻ đến “từ thói quen làm điều đúng đắn” (Hall, 2018, trang 7). Như vậy, Aristotle đã biết về sức mạnh sống còn của thói quen. Thay vì giảng dạy và hiểu biết trí tuệ, ông coi thói quen là con đường chính dẫn đến đạo đức.
Trong Aristotle’s Way: How Ancient Wisdom Can Change Your Life (2018), học giả Edith Hall đề cập đến mối liên hệ giữa đạo đức, nhân cách của một người với hành động, cuộc sống, sự trải nghiệm hạnh phúc của chính họ. Nó cũng có thể như là một hướng dẫn mạnh mẽ về ý nghĩa của cuộc sống. Hall nhấn mạnh rằng ý tưởng của Aristotle về cuộc sống tốt đẹp (eudaimonia) nhấn mạnh trách nhiệm đạo đức của chúng ta đối với hành động của mình. Chúng ta phải tích cực “làm” eudaimonia, bởi vì “đối với Aristotle, hạnh phúc là hoạt động” (Hall, 2018, trang 26).
6. The Power of Now: A Guide to Spiritual Enlightenment – Eckhart Tolle – (Tạm dịch: Sức mạnh của Hiện tại: Hướng dẫn Khai sáng Tâm linh)
Đây là cuốn sách self-help bán chạy nhất của Nhà văn Đức Eckhart Tolle (1999). Ông lập luận rằng ý nghĩa của cuộc sống chỉ đơn giản là hiện tại. Tuy nhiên, để thực sự sống với hiện tại, “có mặt” ở hiện tại không phải là một vấn đề đơn giản. Tolle viết, chìa khóa để an trú trong hiện tại là mỗi người hãy ngừng chạy theo các dòng suy nghĩ vốn không bao giờ ngừng nghĩ của chính mình. Thay vào đó, chúng ta phải rèn luyện để trở thành một người có thể nhìn ngắm, quan sát mọi thứ một cách vô tư, kể cả quan sát tâm trí của chúng ta đang “‘bay nhảy” nhưng không bị dính mắc hay quá coi trọng nó.
Khi đó, bản chất thực sự của chúng ta không được tìm thấy trong những cảm xúc hay thay đổi hoặc suy nghĩ bắt buộc của chúng ta, mà nằm ở những gì ẩn sau nó. Giống như những người theo đạo Phật, Tolle tin rằng chính khái niệm về bản thân của chúng ta là một ảo ảnh, một sự hư cấu của tâm trí mà chúng ta cần phải buông bỏ. Chúng ta cần học cách chứng kiến các kiểu suy nghĩ của mình hơn là đồng nhất với chúng.
Hầu hết những suy nghĩ và cảm xúc của chúng ta cứ bám víu và xoay quanh quá khứ hoặc tương lai của chính mình. Quá khứ có vẻ cung cấp cho chúng ta nhiều câu chuyện mỹ miều. Ngược lại, tương lai như hứa hẹn về những điều hoàn hảo” (Tolle, 1999, trang 40). Nhưng cả hai đều là ảo ảnh, là không thực, hãy sống với hiện tại thì tốt hơn.
Chúng ta cần tập lờ đi quá khứ và tương lai, thay vào đó hãy hiện diện với tư cách là “người quan sát” tâm trí của chúng ta. Quan sát là tất cả những gì chúng ta cần làm, và nó bao gồm cả việc không phân tích và phán xét.
Tolle (1999) viết rằng khoảnh khắc hiện tại là tất cả những gì chúng ta có. Hiện tại không chỉ là thứ quý giá nhất mà còn là thứ duy nhất hiện có. Tác giả thúc giục: “Hãy chú ý đến hiện tại, hãy chú ý đến hành vi, phản ứng, tâm trạng, suy nghĩ, cảm xúc, nỗi sợ hãi và mong muốn của bạn khi chúng xảy ra trong hiện tại” (Tolle, 1999, trang 75). Tolle coi sự tập trung hoàn toàn vào hiện tại này là con đường dẫn đến sự cứu rỗi của chúng ta.
Ông nói: “Sự cứu rỗi, hạnh phúc đích thực là một trạng thái tự do hoàn toàn, chúng ta không còn sợ hãi, đau khổ, cảm thấy thiếu thốn và do đó cũng không còn thấy tham cầu mong muốn, nắm bắt và bám víu thái quá. Đó là sự tự do khỏi suy nghĩ tiêu cực, và trên hết là khỏi quá khứ và tương lai” (Tolle, 1999, trang 122).
Bằng cách giải phóng bản thân khỏi sự nô lệ của tâm trí đang chạy nhảy về quá khứ hay tương lai, chúng ta có thể chuyển đổi hoàn toàn ý thức của mình, sống cho hiện tại. Và sự chuyển đổi triệt để về ý thức đó chính xác là điều cần thiết để mỗi người sống hạnh phúc, cứu rỗi cả nhân loại và hành tinh của chúng ta.
7. Altruism: The Science and Psychology of Kindness – Matthieu Ricard – (Tạm dịch: Lòng vị tha: Khoa học và tâm lý của lòng tốt)
Nhà sư Phật giáo gốc Pháp Matthieu Ricard vừa là một nhà lý luận vừa là một người thực hành lòng vị tha. Ông tin rằng ý nghĩa cuộc sống của chúng ta là rèn luyện lòng vị tha. Lòng vị tha là mong muốn đảm bảo những điều tốt đẹp cho người khác và quan tâm đến họ một cách nhân từ. Hình thức Kitô giáo của nó (agape) là tình yêu vô điều kiện dành cho mọi người – cho chính chúng ta, hàng xóm và kẻ thù của chúng ta. Nhưng người Phật tử còn đi xa hơn nữa, mong muốn hạnh phúc cho tất cả chúng sinh.
Trong Altruism: The Science and Psychology of Kindness, Ricard (2015), tác giả lập luận rằng vòng quan tâm của chúng ta càng được mở rộng và càng trở nên vô điều kiện và bao trùm thì lòng vị tha của chúng ta càng chân chính.
Tất cả chúng ta đều có khuynh hướng chung là quan tâm đến hạnh phúc của con cái, người thân và những người tử tế với chúng ta. Nhưng chúng ta phải trau dồi nghệ thuật mở rộng lòng vị tha của mình hơn nữa. Ricard viết (2015, trang 154).
Trong hầu hết các tôn giáo, lòng vị tha là giá trị đạo đức và tinh thần cao nhất. Ricard trình bày lòng vị tha như giải pháp cho mọi vấn đề của chúng ta – xã hội, kinh tế và môi trường. Ông viết, lòng vị tha “là sợi chỉ của Ariadne cho phép chúng ta kết nối hài hòa những thách thức của nền kinh tế trong ngắn hạn, chất lượng cuộc sống trong trung hạn và môi trường tương lai của chúng ta trong dài hạn” (Ricard, 2015, trang 691).
Lòng vị tha của đạo Phật có hai mặt: từ và bi. Từ là mang lại niềm vui. Bi là làm vơi bớt nỗi khổ của người khác. Người Phật tử mong muốn không chỉ tất cả chúng sinh tìm thấy hạnh phúc, mà họ còn hiểu được nguyên nhân của hạnh phúc đó cũng như nguyên nhân của đau khổ. Do đó, từ bi hay vị tha trong Phật giáo phải có sự quán chiếu của trí tuệ, của tuệ giác. Nói cách khác, đó không chỉ là vấn đề của trái tim, mà còn là vấn đề của bộ não lý trí của chúng ta. Hơn nữa, như nhiều nhà tâm lý học đã chỉ ra, tham gia vào các hành động vị tha không chỉ khiến người khác hạnh phúc hơn; nó cũng làm cho người thực hiện hành động hạnh phúc hơn. Đó thực sự là một hành vi mà đôi bên cùng có lợi.
Bài học thực tế rút ra được là gì?
Chắc chắn bạn sẽ nhận thấy rằng một số tư tưởng, quan niệm về ý nghĩa cuộc sống được trình bày trong các cuốn sách nói trên là mâu thuẫn nhau. Một số, chẳng hạn như Epictetus và Tolle, lập luận rằng chúng ta có thể tìm thấy ý nghĩa cuộc sống ngay bên trong bản thân mình, không bị ảnh hưởng, chao đảo bởi những thứ bên ngoài.
Ngược lại, Frankl, Aristotle, Harris và Ricard lại cho rằng ý nghĩa phải nằm ngoài tâm hồn của chúng ta. Chúng ta cần phải làm những việc có giá trị và tham gia vào những tương tác có ý nghĩa với những người khác. Đức Đạt Lai Lạt Ma và Ricard đề xuất rằng mục đích sống của chúng ta là thực hành lòng tốt và lòng vị tha. Aristotle và Epictetus ủng hộ việc tu dưỡng bản thân có đạo đức. Tất cả đều trình bày các trường hợp thuyết phục.
Bài học rút ra từ tất cả những tư tưởng này là vừa giản đơn, vừa sâu sắc. Ý nghĩa cuộc sống không thể được áp đặt. Nó phải được khám phá hoặc tạo ra và trải nghiệm. Không có một ý nghĩa cuộc sống nào cố định, có thể đóng khung hay phù hợp với tất cả mọi người.
Nhưng điều có lẽ mọi người đều cùng đồng ý với Frankl đó là, không có nhiệm vụ cấp bách nào quan trọng hơn là mỗi người cần xác định được điều gì sẽ khiến cuộc sống của họ trở nên có ý nghĩa nhất. Và khi chúng ta biết điều đó là gì, hãy đảm bảo rằng cuộc sống của chính mình phải được hướng theo điều đó, hiện thực hóa chúng để sống tự do, hạnh phúc.
Thực hiện: Bảo Lam
Theo positivepsychology
