Donatella Versace: “Tôi mang trở lại cái gọi là nghệ thuật bị lãng quên”
Ngày đăng: 27/08/19
Trong khi đang vui mừng kỉ niệm 2 thập kỉ dẫn dắt nhà mốt được thành lập bởi anh trai quá cố của mình – Gianni Versace, Donatella Versace vẫn không quên nghĩ về tương lai mới cho thương hiệu. Donatella hiểu rằng kinh doanh thời trang, là bạn đang bán một câu chuyện: “Kể cả nếu như không một ai hiểu điều bạn đang làm, miễn là bạn kể cho họ một câu chuyện, họ sẽ quan tâm”.
Và ngay chính Donatella Versace cũng là một câu chuyện. Bắt đầu từ những năm tháng khi cô được mọi người coi cô là “búp bê di động” của anh trai ở quê nhà, vùng Reggio Calabria, cũng chính Gianni là người muốn em gái mình nhuộm tóc và bắt đầu một biểu tượng của bà từ đó. Chuyển tới Milan vào những năm 70, bà trở thành nguồn cảm hứng của anh trai, phụ tá và cũng là đại sứ thương hiệu. Tên tuổi của bà được công chúng biết đến nhiều hơn sau cái chết của anh trai (năm 1997), khi bà đột ngột phải gánh vác trên vai một nhiệm vụ dường như quá sức mình. Đã từng nghiện ngập, phục hồi, rồi hoàn toàn tỉnh táo và cho tới nay đã là năm thứ 20 của bà dưới cương vị là giám đốc nghệ thuật. Bà được tôn sùng như một biểu tượng của sự “hồi sinh” và rất được yêu mến bởi sự dũng cảm cùng tính cách nhạy cảm của mình.
Donatella, tuổi 62, được mọi người nhắc tới như câu chuyện thần thoại, với những dấu ấn lịch sử kịch tính, hay những câu chuyện châm biếm về đời tư của bà – điều mà bà thường bình thản chấp nhận. Câu chuyện được kể lại về cuộc đời bà gần đây nhất được thể hiện qua series phim truyền hình “The Assassination of Gianni Versace: American Crime Story”, trong phim bà được khắc hoạ bởi diễn viên Penelope Cruz. Phải thật sự đáng nể để có thể diễn tả lại được thể loại phim cũng như tính cách nhân vật này.
Donatella, tuổi 62, được mọi người nhắc tới như câu chuyện thần thoại, với những dấu ấn lịch sử kịch tính, hay những câu chuyện châm biếm về đời tư của bà – điều mà bà thường bình thản chấp nhận.
Donatella thích gặp gỡ mọi người ở thư viện của Gianni Versace, địa điểm nằm trong toà nhà lớn ở Milan, cũng là nơi Gianni chuyển tới vào năm 1981 (ông đã lấy hình ảnh tay cầm cửa của toàn nhà là đầu Medusa và biến nó thành Logo của Versace). Không gian thư viện khá cổ kính, giống như sân khấu kiểu baroque với những đồ vật từ thời Roman, và chiếc bàn làm từ đá cẩm thạch. Khi chúng tôi đang bị nhấn chìm trong những chiếc ghế sofa khổng lồ, một cảm giác lại-nữa-rồi xuất hiện khi bà chuẩn bị kể lại câu chuyện của mình. Có bao giờ bà cảm thấy mệt mỏi khi phải kể đi kể lại câu chuyện này không? “Một chút, nhưng rồi khi tôi bắt đầu kể, tôi lại thích điều đó” – Donatella đáp lại. Và khi bà cười tới mức phát ra những tiếng khàn như đang hút những điếu Marlboro Reds mà bà lâu rồi không dùng tới, thì đó là lúc câu chuyện trở nên vui rộn rã nhất.
Cho tới hiện nay, người ta đã nhắc tới Donatella nhiều hơn là về “dấu ấn Gianni” khi nhắc tới Versace, dù Versace là câu chuyện vể cả hai người, hay hai nhân vật của cùng một vở kịch. “Luôn luôn có sự tò mò về cô ấy”, Stylist Joe Mckenna, là người bắt đầu làm việc với Versace từ năm 1989 nói “Khi tôi nói với Jil Sander rằng Donatella muốn ăn tối với cô ấy, Jil đã lập tức nhận lời dù hai người họ như hai mảng đối lập nhau”.
Cô ấy rất tò mò về người phụ nữ này là như thế nào. Donatella – người phụ nữ mang chất Rock’n’roll, người phụ nữ thiết kế lên những bộ trang phục quyến rũ, là người đã thành công trong việc duy trì “danh tính” của Versace, điều mà rất nhiều nhà thiết kế ao ước. Hãy hỏi bất cứ đứa trẻ 15 tuổi nào về điều gì tạo nên tính đặc trưng thẩm mỹ cho Versace, và họ có thể nói ngay với bạn – là điều mà Donatella đang làm”.
Giới mộ điệu sẽ còn nhớ mãi về bộ sưu tập Versace Tribute Spring 2018 do Donetalle thực hiện vào tháng 9 năm ngoái. BST là sự tri ân dành cho anh trai của bà, đồng thời là dịp bà thể hiện bản lĩnh, tài năng mà bấy lâu bị hạn chế, mang sự pha trộn màu sắc, thú vị: những chiếc quần chẽn Toreador, hình ảnh ngôi sao Madonna in trên những màu gold, vàng, xanh và đỏ; hay những hoạ tiết pop-art đương đại của Andy Warhol – mà Andy đã cho phép Gianni quyền sử dụng; và những chiếc váy xẻ dài ngạo nghễ, với màu sắc chủ đạo của BST là màu vàng.
Buổi trình diễn đem lại những giây phút kì ảo giống như khi Dorothy bước vào thế giới Oz đầy màu sắc.
Rất nhiều mẫu thiết kế được thực hiện dựa trên “di sản” của Gianni, với biến tấu hơi hướng hiện đại. Phong cách của Versace xưa nay được coi là phù hợp với những phụ nữ đang tìm cho mình hướng đi mới trong phong cách, và muốn thể hiện bản thân, hay những người đàn ông mới thành công về mặt tài chính. Có lẽ đã từng là như vậy, nhưng trong thời điểm “ảm đạm” như hiện nay, buổi trình diễn đem lại những giây phút kì ảo giống như khi Dorothy bước vào thế giới Oz đầy màu sắc. Chúng ta đã bỏ lỡ những điều như vậy!
Bạn không thể sản xuất trang phục như vậy nữa thậm chí nếu bạn muốn. Ví như những hoạ tiết in Trésor de la Mer (Tạm dich: Báu vật của biển cả) với hoạ tiến sao biển, vỏ sò… thường cần khoảng 21 chi tiết riêng biệt, với mỗi chi tiết là những màu sắc khác nhau. Màu của mỗi mảnh khác nhau được in chi tiết cả mặt trước lẫn mặt sau của tấm vải, và làm bằng tay thủ công, tạo nên độ tinh xảo cho mẫu in. Donatella nói “Điều này không thể làm ngày nay, đó là cách in không-còn-tồn-tại-nữa. Tôi đã phải đặt hai công ty ở Como đã từng làm việc với Gianni, và tôi mang trở lại cái gọi là nghệ-thuật-bị-lãng-quên”.
“Tôi biết rằng đã có thời điểm những điều mà Gianna làm có thể không liên quan. Những người theo chủ nghĩa tối giản đưa ra những màu sắc mềm mại và trung tính, không có những hoạ tiết thêu cầu kỳ, đơn giản là những trang phục mặc ban ngày (day clothes). Những đôi giày đế bằng (Flat Shoes)! Vì vậy, tôi nghĩ rằng bây giờ chính là thời điểm cho thế hệ trẻ (millennials) biết về một thế giới thời trang đã từng của những năm 90’. Đó là những giây phút cuối cùng khi thời trang tạo nên sự khác biệt, và tôi nghĩ đó là thời điểm cho hoạ tiết in quay trở lại. Tôi ghét phải nói rằng tôi đã đúng, nhưng – tôi đã đúng”
Không phải thế giới sẽ ăn mặc giống như những buổi thử trang phục cho bộ phim Miami Vice lần nữa (Miami Vice là bộ phim hành động của Mỹ, lấy bổi cảnh những năm 80). Dù cho Donatella không tin tưởng cho lắm “Không ai mặc những trang phục được biểu diễn trong các show diễn cả. Một ngày chúng ta là Gothic, ngày khác chúng ta mặc như những năm 90 và một ngày khác chúng ta là ăn mặc theo chủ nghĩa tối giản. Bạn có thể mặc những chiếc quân legging in sặc sỡ của Gianni với chiếc Sweater kiểu “ông già” và nó trông thật tuyệt vời!”.
Bạn có thể đã biết đến hình ảnh kết thúc trong buổi trình diễn của Tribute Verscace Spring 2018. Một hình ảnh được tạo ra nhằm tạo hiệu ứng “viral” tối đa, và nó đã vô cùng hiệu quả. Trong vài tuần sau đó, tràn ngập khắp nơi là hình ảnh của những siêu mẫu nổi tiếng thế giới như Naomi Campbell, Cindy Crawfold, Claudia Schier, Carla Bruni-Sarkozy và Helena Christensen. Tất cả đều khoác lên mình những chiếc váy ánh vàng mềm mại quyến rũ. Đã có khoảng hơn 4 triệu lượt view cho hình ảnh này trên instagram. Họ là những “wonder women” mà chính tay Gianni đã chọn trong thời kì hoàng kim của ông. “Người mẫu hồi đó rất khác biệt, như Cindy Crawford, cô nổi tiếng bởi những đường cong cơ thể. Còn ngày nay thì người mẫu thường có những bộ ngực nhỏ hơn và rất nhiều dáng cơ thể khác nhau”.
Những gì mà Gianni thiết kế trông rất “effortless”, và chỉ là một phần nhỏ trong những kĩ năng may mặc tuyệt vời ít được nhắc tới của ông. Phong cách của ông thì khá ồn ào, và mọi người dễ nhìn thấy được sự thành công của Versace, cả quá khứ và hiện tạị, đó là nhờ có một xưởng thời trang (atelier) cực kì tốt.
Julie de Libran, giám đốc sáng tạo của Sonia Rykiel, từng làm việc với atelier của Versace Milan trong những năm cuối thập niên 90: “Chúng tôi thường làm những bộ váy với hình dáng như bodysuit co giãn, trải dài và dán sát cơ thể, giống như bộ da thứ hai vậy”. “Chất liệu vải metal mesh mà Gianni từng sử dụng để mô tả phom dáng của một người phụ nữ, giống như mảnh áo thân trên (bodice), đã luôn tôn dáng người phụ nữ một cách tuyệt vời. Những đường cắt bất đối xứng, chất liệu vải, tất cả những thứ chúng ta chọn được thiết kế để làm cho bất cứ người phụ nữ nào đang mặc trở nên quyến rũ và đẹp hơn”.
Những đường cắt bất đối xứng, chất liệu vải, tất cả những thứ chúng ta chọn được thiết kế để làm cho bất cứ người phụ nữ nào đang mặc trở nên quyến rũ và đẹp hơn.
Đó là một trong những lí do lớn tại sao những chiếc váy của Versace rất quyền lực, đặc biệt có được lòng trung thành trên thảm đỏ. Giorgio Armani đã từng là người đánh bại các đối thủ khi trang phục của ông luôn được những ngôi sao điện ảnh mặc vào cuối thập niên 80. Nhưng, Versace đã làm được điều ngược lại, phần lớn nhờ công của Donatella, người bước vào Hollywood một cách tự nhiên như một “bà tiên đỡ đầu”. Bà nhảy cùng với các ngôi sao, bà tiệc tùng cùng với họ, bà thiết kế những chiếc váy và đưa ra những lời khuyên lãng mạn, sự đồng cảm chân thật cho họ. Những điều bà làm không phải là vô ích. Họ đã từng thích bà, phải nói là cực kỳ thích bà.
Nhưng mọi việc còn tuân theo quy tắc như vậy nữa. Những thương hiệu xa xỉ giờ đây phải trả số tiền lớn để những ngôi sao lớn mặc trang phục của họ, mà đặc quyền này thường được trao cho những ai trả giá cao nhất. Một nữ diễn viên hạng A hiện nay yêu cầu khoảng 100 nghìn đô la Mỹ để họ mặc một bộ váy trên thảm đỏ ở Cannes hay Oscars (túi xách và trang sức thường lại là một câu chuyện khác). Hầu hết các đối thủ chính của Versace đều đã phát triển về mặt tài chính trong 2 thập kỉ vừa qua, họ hoặc là trở thành công ty đại chúng, hoặc là bán cho những tập đoàn xa xỉ lớn. Họ có thể làm điều đó.
Nhưng Versace thì không, họ tiếp tục duy trì như một công ty gia đình. So với các đối thủ, nguồn lực tài chính của thương hiệu khá giới hạn. Nhưng khi tới mùa Oscar, Versace vẫn luôn là thương hiệu toả sáng trên thảm đỏ.
Công lớn là nhờ người đứng đầu, Donatella Versace và cũng bởi vì Versace là một nhà mốt chưa bao giờ đánh mất đi những dấu ấn riêng, đó là một thương hiệu tôn lên những đường cong của cơ thể một người phụ nữ. Hãy google “Jolie Versace” để thấy được hình ảnh biểu tượng. Giữa những hình ảnh đó là hình ảnh của Angelina Jolie xuất hiện ở Oscars vào năm 2012, nổi bật trong chiếc váy màu đen (black velvet) với đường xẻ tà dài khoe chân đầy quyến rũ. Nhanh chóng, chiếc váy đã dậy sóng trên tài khoản Twitter @AgiesRightLeg
Tina Bolland của Tina Bolland Conseil – một agency chuyên giúp người nổi tiếng kết nối với các nhãn hàng thời trang cho biết: “Một khách hàng mà chúng tôi đã định trả một số tiền lớn để mặc một chiếc váy, nhưng cô ấy nói với tôi ‘Donatella vừa đưa cho tôi một chiếc váy rất đẹp – và đó là cái tôi sẽ mặc’. Versace không giống như những thương hiệu khác, Donetella khiến cho một người phụ nữ trông đẹp hơn. Không phải “một cô gái” mà là một phụ nữ. Donatella rất ngọt ngào với họ, bà không chỉ gọi họ “darling, darling’” một cách trìu mến mà bà còn làm nhiều thứ khác. Người ta nhớ tới Donatella từ khi bà chỉ là một cô em gái nhỏ của Gianni chạy quanh anh trai mình. Họ biết tất cả các câu chuyện, và họ yêu mến cảm giác là một phần của gia đình. Donatella đang làm điều rất khác biệt”.
Người ta nhớ tới Donatella từ khi bà chỉ là một cô em gái nhỏ của Gianni chạy quanh anh trai mình. Họ biết tất cả các câu chuyện, và họ yêu mến cảm giác là một phần của gia đình. Donatella đang làm điều rất khác biệt.
Donatella không ngại kể những câu chuyện như vậy: “Tôi nhớ 20 năm về trước khi tôi đi xem một buổi concert của Elton John, ông là bạn thân của Gianni. Tôi đã khóc rất nhiều trên sân khấu, nhưng tôi không biết lí do tại sao tôi lại khóc. Vì vậy ngày hôm sau Elton đến đây và nói với tôi “Hãy đi phục hồi lại tối nay tại Meadow” và tôi ngay lập tức đồng ý. Không ai tin là tôi sẽ làm vậy”.
Có những ngày tháng khó khăn đối với gia tộc Versace, khi Donatell kết hôn với người mẫu Mỹ Paul Beck và có 2 người con, Allegra (31 tuổi) và Daniel (27 tuổi). Sau đó thì họ ly hôn, và những đứa trẻ, đặc biệt là con gái của bà đã trải qua thời gian khó khăn. “Tôi đã đối diện được với chính tôi, nhưng tôi rất ghét bản thân trong một thời gian dài, bởi khi bạn nghiện ngập, bạn làm tổn thương gia đình mình, bạn làm tổn thương bạn bè mình. Đó là giai đoạn đau khổ nhất của tôi. Tôi bắt đầu nói với con của tôi và lúc đó, chúng đã trưởng thành. Tôi có hai chú chó. Trước đó tôi rất ghét chó, vì vậy tôi thậm chí không biết tại sao tôi lại mua một con chó. Tôi cảm nhận được rằng mọi người yêu quý tôi, nhưng đôi khi tôi phải hỏi bản thân mình “tại sao họ yêu mình?”. Vì tôi vẫn có suy nghĩ như tôi trước đây – khi tôi không là gì cả. Điều đó là rất khó khăn, để chấp nhận tình yêu từ người khác”.
Tôi đã đối diện được với chính tôi, nhưng tôi rất ghét bản thân trong một thời gian dài, bởi khi bạn nghiện ngập, bạn làm tổn thương gia đình mình, bạn làm tổn thương bạn bè mình. Đó là giai đoạn đau khổ nhất của tôi.
Donatella đã tỉnh táo được 14 năm, dù bà nói rằng vẫn có một số “cơn nghiện” mà bà sẽ không bao giờ từ bỏ. “Tôi nghiện những sản phẩm sản phẩm kem dưỡng và sản phẩm về tóc. Tôi phải có cái gì đó chứ, đúng không?”. Tính tới năm nay, bà đã làm Giám đốc nghệ thuật lâu hơn cả anh trai bà đã từng làm. Đó cũng là mốc lịch sử quan trọng. Khi Gianni còn sống, Donatella thường cảm thấy gò bó với phong cách của ông, và hai người đã cãi nhau về chuyện đó. Trong nỗ lực thay đổi điều đó (cả trước và ngay sau cái chết của Gianni) vấn đề đã xảy ra. Mọi người vẫn mong đợi sự quyến rũ nhất định từ Versace, nhưng họ lại mong muốn thương hiệu ít khêu gợi hơn trước đây. Đó là một trong những điều bạn không thể thay đổi, và Donatella đã phải chấp nhận điều đó.
“Đó là một thử thách. Tôi làm ra nhiều trang phục ban ngày (day clothes) hơn là trang phục buổi tối (evening clothes). Trước đây tôi thậm chí không biết làm cách nào, bởi đã có nhiều bữa tiệc tiếp nối. Chúng ta sống trong thời kì rất khác biệt và khó khăn. Bạn cần cẩn thận để không kích động điều gì đó, hay làm sao để biến chiếc quần trở nên sexy hơn mà không nhất định phải bó sát với cơ thể, hay thả lỏng nhưng vẫn cần sexy? Đó là khi bạn cần đầu tư nhiều thời gian hơn”.
Khi Versace cần một sự thay đổi sáng tạo, Donatella đã không ngần ngại mà thực hiện ngay lập tức. Suốt 9 năm qua, những nhà thiết kế Christopher Kane, Jonathan Anderson và Anthony Vaccarello là những tài năng đã đóng góp đáng kể cho Versus, dòng thương hiệu thứ hai của Versace. “Tôi đã là fan của Versace kể khi là một đứa trẻ, vì vậy khi Donatella tiếp cận tôi, tôi đã không thể từ chối” – Vaccarello trả lời qua email, ông rời Versus vào năm 2016 để trở thành giám đốc sáng tạo cho Saint Laurent. “Bà ấy và tôi không sợ sự nữ tính, mà dường như càng ngày mọi người càng sợ khi nhắc tới “tính nữ” hay nữ quyền. Tôi làm việc với bà ấy rất tự nhiên, bà ấy tôn trọng tầm nhìn của tôi và tôi rất thích điều đó – tôi yêu quý bà ấy”.
Suốt 9 năm qua, những nhà thiết kế Christopher Kane, Jonathan Anderson và Anthony Vaccarello là những tài năng đã đóng góp đáng kể cho Versus, dòng thương hiệu thứ hai của Versace.
Hiện nay, mọi người đang phân vân xem ai là người kế tiếp. Hai cái tên sáng giá mới nổi cuối năm vừa qua, nhà cựu thiết kế của Givenchy – Riccardo Tisci và Kim Jones, giám đốc đồ nam tại Louis Vuitton. Nhưng những cái tên vẫn tiếp tục được xướng lên. Donatella nói: “Ý tưởng của tôi đó là mang lại những điều mới mẻ, những cái nhìn mới mẻ cho công ty. Hãy cứ để như vậy”.
Trong bộ sưu tập hiện tại của mình, Donatella đã phát triển những biểu tượng truyền thống, mang lại một vòng quay hiện đại mới vào câu chuyện của Versace. Những dòng chữ trên tấm biển như equality, strength, unified, và courage được đặt trên các khung cửa sổ của các cửa hàng Versace ở Milan (Galleria Vittorio Emanuele II). Một chiếc áo T-shirt tay ngắn, trang trí hoạ tiết hoa với đường viền màu vàng sáng, cùng slogan “Dare to dream brave”. Chiếc áo có giá 920$. “Bạn phải nắm bắt được tâm lý người tiêu dùng” – Donatella nói.
Những chuyên gia phân tích trong ngành đồng ý với bà “Các mẫu thiết kế đang phải chịu sức ép gia tăng – những người tiêu dùng rất chú ý tới tính mới lạ”, Luca Solca, chuyên gia phân tích hàng xa xỉ của Exane BNP Paribas. “Versace có một nhận diện rất mạnh, họ có những “mật mã” của riêng mình, nhưng cần được đào sâu phát triển hơn. Donatella luôn là người đại diện cho thương hiệu, nhưng bà cần cả những đồng đội của bà nữa.”
Versace một lần nữa đạt được ổn định về mặt tài chính, phục hồi từ bờ vực phá sản, nhờ công lớn của Gian Giacomo Ferraris, Chief Executive của Versace từ 2009 tới 2016 (ông chuyển sang Alexander McQueen vào tháng 5, 2016). Vào 2014, Versace đã bán 20% cổ phần cho một doanh nghiệp tư nhân Mỹ là Blackstone (số cổ phần còn lại thuộc quyền sở hữu của Donatella, anh trai lớn của bà Santo, và Allegra, con gái của Donatella thừa kế 50% cổ từ Gianni). Cuộc mua bán giúp cho giá trị thương hiệu tăng lên hơn 1.4 tỉ đô la Mỹ, nhưng giá trị này chưa đáng kể so với các đối thủ cạnh tranh khác cũng đến từ nước Ý, Armani, Prada, Gucci đã lớn mạnh trở thành những người khổng lồ trị giá tỉ đô la mỹ.
Gia đình Versace cũng đã nói về việc bán một phần cổ phần của công ty trên thị trường đại chúng nhiều năm trời, nhưng một cách nào đó, điều này chưa bao giờ xảy ra. Cho tới gần đây, có một lịch hẹn được đặt ra “Vào năm 2019, tôi sẽ chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO)”. Với những sự thay đổi đang hiện dần ra, liệu đây có thể phải là thời điểm Donatella có thể trao lại “quyền trượng” cho những người đi sau? Bà cười, không được nồng nhiệt cho lắm “Anh muốn tôi rời đi? Cứ nói cho tôi biết. Tôi nghiêm túc đó.” Bạn có thể nói được gì, khi bạn đang ngồi đối diện người bạn là Donetalle, câu trả lời chỉ có một: Không!
Biên dịch: Blue
Theo Wsj
