Jonathan Anderson và 11 năm không thể quên tại Loewe

Ngày đăng: 18/03/25

Mười một năm – một hành trình dài với biết bao đổi thay. Dẫu không thể tóm gọn hết thảy chỉ bằng đôi dòng ngắn ngủi, nhưng hãy để bài viết này trở thành một lát cắt ký ức, nhắc lại những dấu ấn không thể phai mờ mà Jonathan Anderson đã để lại cho ngôi nhà Loewe.

Năm 2010, Jonathan Anderson lần đầu bước vào thế giới thời trang nữ, mở ra một chương mới trong sự nghiệp. Ba năm sau, anh được bổ nhiệm làm Giám đốc Sáng tạo của Loewe, sau khi LVMH – tập đoàn đứng sau những tượng đài như Louis Vuitton và Dior đầu tư vào thương hiệu JW Anderson của mình. Từ thời điểm đó, Anderson bắt đầu một hành trình dài, biến Loewe từ một nhà mốt chuyên về đồ da truyền thống trở thành một trong những thương hiệu đương đại có sức ảnh hưởng bậc nhất.

Trước Anderson, vị trí Giám đốc Sáng tạo của Loewe do Stuart Vevers nắm giữ. Gia nhập thương hiệu Tây Ban Nha này vào năm 2007, Vevers mang đến một tinh thần thanh lịch, cổ điển, tập trung vào kỹ thuật chế tác da thượng hạng. Tuy nhiên, Loewe khi đó vẫn thiếu đi một dấu ấn riêng biệt, một bản sắc có thể tách biệt nó khỏi những nhà mốt xa xỉ khác. Năm 2013, Vevers rời Loewe để đảm nhận vai trò tương tự tại Coach, nơi anh góp phần hiện đại hóa thương hiệu này trên thị trường Mỹ.

Khi Anderson tiếp quản Loewe, anh không đơn thuần tiếp nối truyền thống mà còn tái định nghĩa toàn bộ thương hiệu. Những năm đầu tiên, anh đặt trọng tâm vào thủ công, khôi phục kỹ nghệ chế tác da và biến nó thành DNA nhận diện của Loewe trên sàn diễn. Nhưng với Anderson, sáng tạo không dừng lại ở chất liệu. Anh đưa Loewe vào giai đoạn thử nghiệm mạnh mẽ, nơi thời trang không chỉ là quần áo mà còn là phương tiện để phản ánh đời sống đương đại.

Anderson đã đưa Loewe vào danh sách những thương hiệu được gen Z yêu thích nhất, nhưng di sản của anh không chỉ gói gọn trong một phong cách thẩm mỹ hay một sản phẩm “It-product” nhất định. Thành tựu lớn nhất của anh chính là khả năng tiến hóa không ngừng, cân bằng giữa thủ công và công nghệ, giữa truyền thống và thử nghiệm, giữa sự học thuật và văn hóa đại chúng.

Nhìn lại hành trình 11 năm của mình, Anderson từng chia sẻ:

“Tôi nghĩ đây là thời điểm để thử nghiệm. Nếu muốn thiết lập lại sau thời kỳ này, bạn cần tạo cơ hội để khai sinh một thẩm mỹ mới. Hãy bắt đầu lại”.

Có lẽ, di sản vĩ đại nhất mà Jonathan Anderson để lại cho Loewe chính là tinh thần đổi mới không ngừng – một dòng chảy sáng tạo chưa từng khép lại. Khó lòng gói gọn tất cả trong đôi ba trang giấy, nhưng hãy cùng nhìn lại hành trình 11 năm anh đã viết nên cho Loewe, nơi biên giới sáng tạo luôn được anh đẩy ra xa hơn, xa hơn nữa.

Thủ công & công nghệ: hai thái cực trong tầm nhìn của Jonathan Anderson

Một trong những đối lập thú vị và giàu sức hút nhất trong phong cách thiết kế của Jonathan Anderson tại Loewe chính là sự giằng co giữa thủ công và công nghệ. Ở giai đoạn đầu, trước đại dịch, Anderson dồn tâm huyết vào việc tôn vinh di sản thủ công của Loewe, đến mức BST ready-to-wear đầu tiên của anh không chỉ là thời trang, mà còn là một tuyên ngôn về nghề thủ công. Những chiếc vòng cổ được làm từ da, ở đó những mảnh da được đặc tả như đang bóc tách khỏi trang phục, tất cả đều nhấn mạnh xuất phát điểm của Loewe từ nghệ thuật chế tác da thủ công.

BST ready-to-wear Xuân 2015 

Nhưng sau đại dịch, sự quan tâm của Anderson dần chuyển hướng sang công nghệ, song vẫn luôn được đặt trong mối tương quan với thiên nhiên. Show menswear Xuân 2023 là một minh chứng rõ nét: những màn hình LED xuất hiện trên áo khoác, trình chiếu cảnh chim bay lúc hoàng hôn, cá nhiệt đới và những bông hoa đung đưa theo gió. Song song đó, thiên nhiên cũng hiện hữu theo cách nguyên bản nhất, khi cỏ thực sự mọc từ những đôi sneakers và trang phục.

BST Menswear Xuân 2023

Tương tự, BST Thu 2023 thể hiện sự giằng co giữa thế giới kỹ thuật số và vật lý thông qua những họa tiết hoa mờ ảo, như thể bị bóp méo bởi màn hình công nghệ. Hay ở show Xuân 2023, những thiết kế áo anthurium bằng sợi thủy tinh trở thành biểu tượng của ranh giới mong manh giữa thực và ảo trong thời đại kỹ thuật số. Một trong những thiết kế gây sốt nhất của Anderson chính là chiếc hoodie pixel hóa, được A$AP Rocky diện và nhanh chóng trở thành hiện tượng mạng.

Nhưng có lẽ sự chuyển đổi từ thủ công sang công nghệ rõ nét nhất nằm ở sự tiến hóa của chất liệu. Nếu như BST Thu 2020 mang đến những tấm ốp gốm đắp trên cơ thể người mẫu, thì đến show Xuân 2022, chất liệu này đã biến đổi thành những tấm ốp nhựa trong suốt. Một phép ẩn dụ hoàn hảo cho hành trình của Loewe dưới thời Anderson: từ những giá trị nguyên bản nhất của nghề thủ công, đến một tương lai nơi công nghệ mở ra những khả năng sáng tạo không giới hạn.

Thời trang hay chỉ là một ý niệm?

Hành trình của Jonathan Anderson tại Loewe giống như chứng kiến một nhà khoa học điên dần chìm vào cơn ám ảnh – ngoại trừ việc anh không phải là một nhà khoa học, mà là một nhà thiết kế luôn bị ám ảnh bởi câu hỏi: thời trang là gì? Và dành cả đời mình để tìm câu trả lời.

Những BST đầu tiên của Anderson tại Loewe tương đối dễ nắm bắt: áo thun phom rộng, quần ống suông (với gấu quần rộng kiểu thập niên 90 dành cho nam, và thắt lưng tự buộc đầy ngẫu hứng cho nữ), cùng với những thiết kế len chỉn chu, mang tinh thần bohemian góc cạnh. Cảm hứng thập niên 1980 xuất hiện không chỉ trong phom dáng mà còn ở kết cấu vải, bảng màu, họa tiết, cùng những bộ trang phục dài nhiều lớp – váy mặc ngoài quần, trang sức chunky, patchwork và những chi tiết trang trí đầy phá cách. Đôi khi, sự lập dị còn lấn sang cả phụ kiện, như chiếc vòng cổ hình đầu mèo trong BST Thu 2016.

Nhưng theo thời gian, Anderson dần phá vỡ cấu trúc truyền thống của trang phục. Váy, áo thun, quần short không còn ôm sát cơ thể mà dường như lơ lửng xung quanh người mặc. Áo khoác được chế tác từ những tấm kim loại dát mỏng, quần legging xuất hiện với vạt bèo lạ lùng ở đầu gối, hay những chiếc váy như băng gạc quấn quanh người, giữ chặt một quả bóng đang bị ép dở trên cơ thể.

Có những khoảnh khắc, Loewe dưới thời Anderson không còn đơn thuần là quần áo mà giống như những tác phẩm điêu khắc di động, những tạo vật đặt câu hỏi về định nghĩa của chính chúng: Đây có phải là thời trang? Hay là một thí nghiệm thị giác? Một tư duy triết học về hình khối, kết cấu và chuyển động?

Những chiếc giày trendy, những chiếc giày kỳ quặc

Jonathan Anderson đã tạo ra một số mẫu It-shoe mang tính biểu tượng, có đôi trở nên phổ biến nhờ tính ứng dụng và linh hoạt, có đôi lại gây bão chỉ vì quá phi thực tế để có thể thực sự đi được.

Năm 2019, anh cho ra mắt Ballet Runner, một đôi sneaker siêu phẳng với dây chun ôm cổ chân, lấy cảm hứng từ giày ballet cổ điển. Ngay lập tức, thiết kế này trở thành hiện tượng, mở ra trào lưu giày sneaker ballet về sau. Nhưng nếu Ballet Runner là minh chứng cho sự kết hợp giữa thời trang và công năng, thì không phải mẫu giày nào của Anderson cũng tuân theo quy tắc ấy.

Những thiết kế khác của anh thường mang một vẻ thực dụng nhưng kỳ quặc, như đôi bốt cổ ngắn kết hợp mũi loafer với gót kitten heel tí hon, hay sneaker cổ cao với phần mũi giày uốn cong như giày của yêu tinh trong truyện cổ tích. Có những đôi giày hoàn toàn thoát ly thực tế: giày có phần mũi được quấn trong da như một chiếc chăn, giày cao gót với phần đế phồng to như gót giày của Minnie Mouse, hay một thiết kế trông như thể gót giày đang nhấn xuống một quả bóng bay căng tròn.

Nhưng có lẽ gây tranh cãi nhất là những đôi giày biến thành những tác phẩm siêu thực: dép cao gót được chống đỡ bởi một chai sơn móng tay, một bánh xà phòng, một bông hồng lộn ngược, hay thậm chí một chiếc đinh xuyên qua vỏ trứng vỡ, với lòng đỏ tràn ra quanh đế giày.

Không giới hạn trong khuôn khổ của trang phục

Nói về phạm vi sáng tạo của Jonathan Anderson tại Loewe, không thể bỏ qua những dự án hợp tác mang tính biểu tượng mà anh đã thực hiện. Thành công rực rỡ nhất chắc chắn là những BST kết hợp với Studio Ghibli, nơi Loewe mang các nhân vật kinh điển từ My Neighbor Totoro và Spirited Away lên túi xách, áo khoác và phụ kiện. Những thiết kế này ngay lập tức trở thành cơn sốt toàn cầu, vừa đánh trúng vào trái tim của người hâm mộ Ghibli, vừa chứng minh khả năng biến di sản văn hóa đại chúng thành thời trang cao cấp.

Nhưng bên cạnh những dự án đậm chất đại chúng, Anderson còn biến Loewe thành một thương hiệu mang tinh thần phòng triển lãm nghệ thuật, với những hợp tác mang màu sắc đương đại và đầy thử nghiệm. Một ví dụ là BST áo thun in tác phẩm của David Wojnarowicz, nhằm ủng hộ tổ chức Visual AIDS, vừa có ý nghĩa xã hội vừa mang tinh thần nghệ thuật mạnh mẽ.

Không dừng lại ở đó, Anderson tiếp tục hợp tác với những nghệ sĩ có dấu ấn riêng biệt như William Morris (2017), Ken Price (2020) và Jon Brainard (2021), tạo nên những BST không chỉ mang giá trị thời trang mà còn là những tuyên ngôn nghệ thuật. Dưới sự dẫn dắt của anh, Loewe không chỉ chạm đến đông đảo công chúng bằng những thiết kế dễ tiếp cận mà còn biết cách chiều lòng những tín đồ nghệ thuật ngách.

Gã cầu toàn hay đùa

Jonathan Anderson từ lâu đã được biết đến như một “nhà thiết kế của các nhà thiết kế”, một người tiếp cận thời trang với tư duy khái niệm sắc sảo, những BST được tính toán tỉ mỉ đến từng chi tiết, và những tuyên ngôn mạnh mẽ về thẩm mỹ. Anh không chỉ làm thời trang, mà còn xây dựng những thế giới quan đầy triết lý trong từng thiết kế.

Sự nghiêm túc ấy thể hiện rõ nhất khi Anderson sáng lập Loewe Craft Prize vào năm 2016, một giải thưởng nhằm tôn vinh sự tinh xảo của thủ công trong nhiều lĩnh vực. Đến năm 2024, người chiến thắng đã nhận được 50.000 euro – một con số đáng kể để thúc đẩy nghệ thuật thủ công tiếp tục phát triển. “Tôi tin rằng thủ công có thể nói lên điều gì đó về chính chúng ta”, anh chia sẻ vào năm 2023. Giải thưởng này nhanh chóng trở thành một trong những danh hiệu danh giá nhất dành cho các nghệ nhân toàn cầu, với 4.000 bài dự thi chỉ trong năm ngoái.

Nhưng Anderson không chỉ là vị giám đốc sáng tạo cầu toàn. Ẩn sâu trong những BST có vẻ lạnh lùng, khái niệm, vẫn có một tinh thần nghịch ngợm đầy duyên dáng, đôi khi hơi ngốc nghếch có chủ đích. Năm 2017, anh ra mắt Loewe Paula’s Ibiza, BST tri ân boutique huyền thoại trên đảo Balearic, Tây Ban Nha. Đó là một thế giới khác so với những thiết kế mang tính nghệ thuật cao: kính râm bản to sắc màu neon, jorts (quần short jeans rộng), áo thun rách táo bạo, tất cả tạo nên một tinh thần mùa hè phóng khoáng, vui tươi.

Anderson không ngại dịch chuyển giữa hai thái cực. Có lúc, anh là người tôn vinh thủ công đến mức tuyệt đối; có lúc, anh chỉ đơn giản là một kẻ chơi đùa với thời trang, bởi với anh, có lẽ cả hai đều quan trọng như nhau.

Thiết kế phục trang cho hai bộ phim đình đám Challengers và Queer

Năm 2024, Jonathan Anderson mở rộng biên giới sáng tạo của mình sang lĩnh vực thiết kế phục trang với hai bộ phim: Challengers và Queer. Cùng được nhào nặn bởi đạo diễn Luca Guadagnino và biên kịch Justin Kuritzkes, nhưng hai tác phẩm này lại thuộc về hai thế giới hoàn toàn đối lập: một bên là cơn sốt mùa hè đậm chất thương mại, một bên là lát cắt nghệ thuật mang tinh thần esoteric.

Sự tương phản ấy cũng phản chiếu hai thái cực trong tư duy thẩm mỹ của Anderson. Nếu Queer đắm chìm trong quá khứ, bám sát từng chi tiết lịch sử để tái hiện một cách chân thực phong cách của Daniel Craig và Drew Starkey, bao gồm cả những món đồ lót đúng chuẩn thời kỳ, thì Challengers lại chơi đùa với dòng chảy thời gian. Ở đó, Anderson không tái dựng mà tái tưởng tượng, pha trộn những bộ đồ tennis Nike vương đầy vệt bẩn, espadrilles Chanel phóng túng, và chiếc áo thun “I Told Ya” gợi nhớ đến phong cách của JFK Jr.

Tuy nhiên, điểm chung giữa hai bộ phim không chỉ nằm ở bàn tay của Anderson, mà còn ở cách anh tiếp cận thời trang như đọc một câu chuyện. Một bên là Challengers, nơi phục trang vừa phải đủ sắc nét để khắc họa một Zendaya tự tin, quyền lực, vừa đủ thực dụng để hòa vào bầu không khí thể thao gợi cảm. Một bên là Queer, nơi từng nếp vải, từng đường cắt dựng như một ẩn dụ tinh tế, chuyển tải tâm trạng bấp bênh của nhân vật chính.

Giữa thương mại và nghệ thuật, giữa chủ nghĩa hiện thực và ảo giác điện ảnh, Anderson không chọn phe. Anh cân bằng cả hai, chứng minh rằng thời trang không chỉ là thứ để khoác lên người, mà còn là ngôn ngữ để kể chuyện—trong điện ảnh, cũng như trên sàn diễn.

Theo: Vogue

Thực hiện: Lenna