Một triển lãm đặc biệt nhằm đòi lại vị thế cho danh xưng “Diva”!

Ngày đăng: 05/07/23

Triển lãm mới tại bảo tàng Victoria và Albert (V&A) – Diva được thành lập với mục đích duy nhất là đòi lại đúng vị thế của danh xưng Diva – những người đấu tranh không ngừng nghỉ cho phái yếu, những nhà hoạt động xã hội năng nổ, những “kẻ thay đổi cuộc chơi” và cả những con người đấu tranh tự do đầy sáng tạo.

Việc gọi ai đó là Diva từ lâu đã mang hàm ý chế giễu và công kích, tuy vậy, triển lãm DIVA tại bảo tàng Victoria và Albert được tổ chức để thay đổi điều đó. Chẳng ai muốn bị dán nhãn “là những người phụ nữ tự phụ với tính khí thất thường, khó tính, hay đòi hỏi” như cái cách Từ điển lâu đời Oxford vẫn định nghĩa từ Diva (và dĩ nhiên, diva gần như luôn luôn là những người phụ nữ).

Nhưng nếu chúng ta quay lại ngọn nguồn câu chuyện, về thời mà danh xưng “diva” mang ý nghĩa ám chỉ những nữ thần, hay gần đây hơn là “những nữ ca sĩ tài năng, xuất chúng”. Nó rõ ràng cho ta thấy rằng có điều gì đó đã bị mai một và biến mất trong quá trình dịch thuật cũng như giải nghĩa. Vì vậy, triển lãm mới tại bảo tàng Victoria và Albert (V&A) – Diva được thành lập với mục đích duy nhất là đòi lại đúng vị thế của danh xưng Diva – những người đấu tranh không ngừng nghỉ cho phái yếu, những nhà hoạt động xã hội năng nổ, những “kẻ thay đổi cuộc chơi” và cả những con người đấu tranh tự do đầy sáng tạo.

Bắt đầu mở cửa đón người tham quan vào thứ 7, triển lãm Diva sẵn sàng mang đến hành trình xúc giác truyền cảm hứng bởi những Diva huyền thoại, đồng thời đắm chìm vào trải nghiệm kết hợp cả về thính giác và thị giác xuất chúng. Câu chuyện về những Diva đầu tiên sẽ được kể, từ nữ vũ công, ca sĩ, diễn viên người Pháp gốc Mỹ Josephine Baker đến những huyền thoại phim câm, cho đến những diva nhạc jazz của thập niên 60 như Nina Simone (và tác động không thể phủ nhận của họ đối trong nỗ lực đấu tranh cho công lý và đóng góp cho phong trào công bằng và dân quyền), chương trình tiếp tục cho đến ngày nay, nơi khái niệm của Diva được thiết lập lại.

Kate Bailey, người phụ trách hiệu suất đằng sau triển lãm Diva tại bảo tàng V&A, chia sẻ suy nghĩ của cô ấy về chương trình. “Thuật ngữ (diva) đã trở nên phổ biến nên có vẻ như đây là thời điểm thích hợp để xem xét kỹ càng vể nguồn gốc và trả lại nó về nơi nó xứng đáng thuộc về. Với triển lãm tại bảo tàng V&A, chúng tôi tôn vinh các nghệ sĩ nữ trong khắp bảo tàng, nhưng để đưa nghệ sĩ biểu diễn lên sân khấu làm trung tâm, đồng thời ghi nhận và tôn vinh tính chất nghệ thuật của những biểu tượng này thì thật tuyệt vời.”

Với 250 tác phẩm được trưng bày, từ trang phục biểu diễn Billie Eilish đến bộ đồ ấn tượng trong bữa tiệc sinh nhật của huyền thoại Elton John, đến chiếc váy ngắn đính sequin của nữ ca sĩ Tina Turner và cả đôi ủng cao su chữ lồng kết bằng pha lê lấp lánh của Dame Shirley Bassey mà cô ấy mặc để biểu diễn tại Glastonbury, không quá để nói rằng thời trang được trưng bày trong triển lãm đủ làm chúng ta lóa mắt.

Kate giải thích: “Có thể coi Diva gần như là một khái niệm 360 độ”. “Điều quan trọng là mang sự đồng điệu trong  những biểu hiện tự nhiên của chủ đề và đem đến trải nghiệm đó cho khách tham quan triển lãm.”

Xuyên suốt triển lãm, những hoạt động xã hội của Diva được nhấn mạnh và đặt lên hàng đầu, trong sự hòa nhịp của bản soundtrack mạnh mẽ không ngừng biến đổi mỗi khi di chuyển với cách dàn dựng sân khấu công phu, tỉ mẩn. Trái ngược với những viên pha lê lấp lánh và những chiếc corset trong thời kỳ đầu của Diva, Màn II của triển lãm tôn vinh các Diva thuộc mọi giới tính và hoạt động của họ, cho dù đó là vận động đấu tranh cho việc trả công bình đẳng đến quyền của người đồng tính trong những năm 1960 hay mà phát biểu của nữ ca sĩ Billie Eilish về vụ kiện lịch sử Roe vs. Wade ở lễ hội âm nhạc Glastonbury năm ngoái.

Vậy điều gì tạo nên một Diva hiện đại? Không thể thiếu đó là ý thức mạnh mẽ về tính cá nhân, lòng can đảm, sự sáng tạo và khả năng thay đổi bản thân đầy bản năng. Các Diva sẵn sàng đón nhận công nghệ tiên tiến và trình diễn với sự chú ý cao nhất. Dưới góc nhìn của bảo tàng V&A, những Diva chân chính cũng là những người ủng hộ nồng nhiệt và đồng minh trung thành với cộng đồng. Những điều thể hiện trên sân khấu cũng là vô cùng quan trọng trong khi chọn lọc và biên tập nội dung chương trình. Cố nghệ sĩ chuyển giới Sophie, nam ca sĩ Lil Nas X và nhạc sĩ Arca cũng được coi là những Diva hiện đại,(cùng với bộ đôi nữ ca sĩ da màu Beyonce và Rihanna – một sự thật hiển nhiên).

Nhưng những Diva sẽ đi tới đâu tiếp đó? Kate cho rằng: “Thế hệ Diva tiếp theo sẽ phải tự giành lấy vị trí của họ.” Chúng ta sẽ phải tiếp tục chờ xem ai sẽ là người thúc đẩy lĩnh vực kĩ thuật số, ai sẽ truyền cảm hứng cho sự kết hợp tuyệt vời sắp tới dưới góc độ thời trang và ai sẽ thúc đẩy những chuẩn mực về giới tính… Nhưng dù họ đi đâu, một điều chắc chắn rằng, danh xưng Diva mà họ được gọi sẽ là lời tán dương vĩ đại nhất, như nó vẫn luôn là.

Dưới đây là một số hình ảnh triển lãm DIVA:

Triển lãm Diva diễn ra tại bảo tàng The Victoria & Albert từ Thứ Bảy, 24 tháng Sáu 2023. Triển lãm được hỗ trợ bởi NET-A-PORTER với tư cách là đối tác chính thức.

Thực hiện: Hoàng Đạt