Những chiếc túi MetaBirkins hé lộ gì về thế giới thời trang số?

Ngày đăng: 18/12/21

Thị trường thời trang ảo đang phát triển nhanh chóng trong thời gian gần đây. Có một “chiếc túi Birkin mới” đang tạo nên cơn sốt trên thị trường. Chỉ có 100 sản phẩm tồn tại, mỗi chiếc túi được tạo hình độc đáo với chất liệu giả lông nhiều màu sắc: vàng axit hoặc xanh coban, hoặc hoa văn hình động vật hay na ná các tác phẩm nghệ thuật trứ danh Mona Lisa và Starry Night của Vincent Van Gogh.

Tuy nhiên, những chiếc Birkin này không phải là đồ thật, chúng không phải là sản phẩm ra đời từ nhà mốt sang trọng của Pháp, Hermès. 

Chúng là các phiên bản ảo đang được bán dưới dạng NFT –  đại diện cho tài sản kỹ thuật số trên chuỗi khối (blockchain) – thông qua thị trường NFT OpenSea. Được gọi là MetaBirkins, chúng là sáng tạo của Mason Rothschild, một nghệ sĩ số đầy tham vọng và là người đồng sáng lập kiêm giám đốc tiếp thị của Terminal 27, một không gian mở sôi động mới tại LA kết hợp giữa bán lẻ thời trang và nghệ thuật. Vào ngày 2 tháng 12, anh đã phát hành chúng để bán cho những người theo dõi dự án trên các nền tảng như Twitter và Discord, diễn đàn trò chuyện phổ biến với các game thủ và cộng đồng tiền điện tử. Mỗi chiếc được bán với giá 0,1 ETH, tiền điện tử có nguồn gốc từ chuỗi khối Ethereum, tương đương khoảng 450 USD vào thời điểm đó.

Kể từ đó, các chiếc túi số đã tạo ra số tiền tương đương khoảng 800.000 USD trong giao dịch trên OpenSea. Mức bán cao nhất cho đến nay là khoảng 46.000 USD, trong khi giá sàn hiện tại – chi phí thấp nhất để mua một chiếc – là khoảng 19.000 USD. Thị trường NFT có thể biến động và không có gì đảm bảo rằng nó sẽ giữ giá trị lâu dài. Để so sánh, một chiếc Hermès Birkin chính hãng bắt đầu được bán với giá khoảng 9.000 USD tại cửa hàng bán lẻ và được gọi là “khoản đầu tư tốt hơn vàng”. Tuy nhiên, giao dịch MetaBirkins vẫn tiếp tục khi rapper Future chào hàng trực tuyến cùng với thành viên của Gia tộc Rothschild tặng chúng nhằm mục đích quảng cáo. 

Dù vậy, còn nhiều điều đằng sau chiếc túi đang tạo nên cơn sốt này! “Những NFT này vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và nhãn hiệu của Hermès và là một ví dụ về các sản phẩm Hermès giả mạo trong metaverse” – công ty phát biểu với tờ Financial Times.

Rothschild từ chối bình luận về tuyên bố của Hermès và Hermès cũng không liên lạc với Rothschild. Rothschild phát biểu MetaBirkin chưa bao giờ tuyên bố bất kỳ mối liên hệ chính thức nào với Hermès.

“Đây là nghệ thuật của tôi với một biểu tượng, và là bản phối lại của tôi,” anh  nói thêm. “Tôi biết nó sẽ hoạt động rất tốt,” Rothschild nói trước khi Hermès đưa ra phản hồi. “Tôi không biết nó sẽ đạt đến cấp độ này… Đây là một bằng chứng về khái niệm cho rất nhiều thương hiệu xa xỉ, này, bạn có thể làm điều này trong không gian số.”

Ngày nay, khi thị trường NFT đang nóng lên từng ngày, các ông lớn trong ngành thời trang cũng dần quan tâm nhiều hơn đến lĩnh vực này. Gucci, Givenchy, Burberry và các thương hiệu khác đã phát hành NFT dưới nhiều hình thức khác nhau, từ phim ngắn đến phụ kiện trong trò chơi điện tử. Bộ sưu tập NFT với 9 sản phẩm của Dolce & Gabbana kết hợp với những lợi ích và trải nghiệm trong thế giới thực đã thu về hơn 6,1 triệu USD trong buổi đấu giá. Vào tháng 11, các nhà phân tích của Morgan Stanley lưu ý rằng mặc dù doanh số bán hàng NFT xa xỉ “có thể sẽ không đáng kể trong một thời gian”, họ kỳ vọng vào năm 2030, thị trường có thể vượt qua 20 tỷ € (22,6 tỷ USD).

MetaBirkins là sự bổ sung mới nhất cho một không gian đang phát triển mà các quy tắc và biên giới vẫn đang được xác định – một không gian mà bản thân Hermès cho đến nay đã định hướng rõ ràng. Họ nhấn mạnh tiềm năng tạo ra lợi nhuận của các NFT xa xỉ cũng như một số vấn đề về sở hữu trí tuệ mà các thương hiệu và người sáng tạo có thể phải đối mặt khi những NFT đa dạng sinh sôi và tranh giành một phần tiền đổ vào thị trường đang phát triển nhanh chóng.

“Khi chúng tôi mở ra một danh mục sản phẩm hoàn toàn mới – không phải loại nhánh nhỏ như khẩu trang mà là một loại có tiềm năng sinh lợi cao như thời trang số – tất nhiên sẽ có một cơn sốt tiếp theo.” Susan Scafidi, giám đốc học thuật của Học viện Luật thời trang cho biết tại Đại học Fordham. “Nhiều bên đang gấp rút chiếm lấy mảnh đất chưa được khai phá này.“

Điều gì là hợp pháp và điều gì là thật?

Rothschild cho biết MetaBirkins là sự tôn vinh và giải thích của anh về một mặt hàng mà anh cho là biểu tượng – một cách để số hoá một hàng hóa vật chất được nhiều người coi là đại diện cho sự giàu có và thành công. Lựa chọn làm chúng bằng lông thú giả là ám chỉ đến phong trào thời trang tránh xa lông thú thật. Ý tưởng này phát triển từ một dự án khác về Birkin mà Rothschild ra mắt với nghệ sĩ Eric Ramirez vào tháng 5: Baby Birkin, một NFT cho thấy một bào thai đang mang thai trong một chiếc Birkin trong suốt, được bán tại nhà bán lẻ trực tuyến Basic.Space với giá 23.500 USD.

Bất kỳ sản phẩm nào dựa trên sản phẩm của thương hiệu khác một cách rõ ràng đều có thể gợi lên các tranh chấp về mặt pháp lý. Hermès đã đăng ký nhãn hiệu bảo vệ tên của Birkin và hình dạng của chiếc túi khỏi những kẻ bắt chước, Scafidi nói. Rothschild đã chỉnh sửa một chút hình dạng của MetaBirkin để không ai nhầm lẫn túi lông của anh với các sản phẩm chính hãng của Hermès. 

Scafidi nói: “Về cơ bản, nó khác biệt theo nghĩa đơn giản như thế này, nó thậm chí không phải là một chiếc túi.”

Đó là một lĩnh vực mà luật pháp vẫn đang làm việc để làm rõ – một lĩnh vực có thể định hình tương lai của thời trang khi không gian ảo trở nên quan trọng hơn. 

Nhưng có những vấn đề khác đang diễn ra. Đáng chú ý hơn, Hermès có thể cho rằng MetaBirkin làm loãng nhãn hiệu của mình. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra rằng Hermès có muốn kiện tụng hay không hay thương hiệu băn khoăn những khía cạnh khác. Có thể Hermès không muốn mọi người nghĩ rằng mình đang tấn công một nghệ sĩ. 

“Mặt khác, NFT là doanh nghiệp lớn,” cô nói thêm. “Chúng ta sẽ không nói về những tác phẩm nghệ thuật chỉ có trong các phòng trưng bày nữa.”

Trước khi MetaBirkins được rao bán, Rothschild đã cố gắng thu hút sự quan tâm bằng cách thường xuyên hé lộ những phiên bản này trên mạng. Tuy nhiên, Rothschild cũng đã vô tình thu hút những kẻ làm giả bắt đầu bán các bản sao của MetaBirkins. 

Trong đó, MetaBirkins trở thành nạn nhân của một trong những lời chỉ trích chống lại NFT. Mặc dù họ cho phép chủ sở hữu chứng minh quyền sở hữu duy nhất đối với một tài sản ảo, nhưng người khác vẫn có thể chỉ cần lưu tệp tin đó và sở hữu cùng một tài sản. Các cộng đồng thích mua NFT về cơ bản coi trọng quyền sở hữu hơn tài sản vì lý do đó, vì quyền sở hữu là thứ khan hiếm và có giá trị, chứ không phải ảnh JPEG hoặc cryptopunks có pixel đã trở thành biểu tượng công nhận trực tuyến. Tuy nhiên, thương hiệu cũng có thể cấp các lợi ích khác cho chủ sở hữu NFT, chẳng hạn như quyền truy cập độc quyền vào các sản phẩm hoặc sự kiện, một lãnh thổ vẫn đang được khám phá.

MetaBirkins nhái gần như không hoạt động tốt trên OpenSea như Birkins giả gốc của Rothschild, mặc dù một số ít đã được bán. Rothschild, người đã cảnh báo những người theo dõi trực tuyến về nạn giả mạo ngày càng gia tăng, cho biết anh cảm thấy thương cảm cho những ai bị lừa. “Đối với nhiều người trong kênh Discord, đây là NFT đầu tiên của họ,” anh nói. “Họ không biết đâu là lừa đảo, đâu là thật.”

Sáng tạo trong Metaverse

MetaBirkins có đang thu lợi dựa trên tên tuổi và hình ảnh của chiếc túi huyền thoại Birkin? Đièu này rõ ràng đang gây tranh cãi. Tuy nhiên, trong lịch sử nghệ thuật của vài thập kỷ qua, quỹ đạo thời trang trong những năm gần đây cũng có đầy những ví dụ về những người sáng tạo tái tạo lại các biểu tượng văn hóa. Như nghệ sĩ Trevor Andrew, tạo nên những tác phẩm Gucci Ghost dưới bóng dáng Gucci với những bức vẽ graffiti. Tuy nhiên, Gucci cuối cùng đã chọn hợp tác với anh thực sự. Rothschild cũng chỉ ra Virgil Abloh quá cố đã đưa các tác phẩm nghệ thuật của họa sĩ người Ý Michelangelo Merisi da Caravaggio lên áo phông và áo hoodie.

Jeff Carvalho, người đồng sáng lập của Highsnobiety và Burrata Corp., một công ty tư vấn cho các thương hiệu về các công nghệ mới nổi như blockchain, cho biết: “Tôi luôn ủng hộ việc tái tạo lại cho Birkin. “Mặc dù nó có thể nhằm thu lợi, nhưng nó thúc đẩy cách các thương hiệu có thể có phiên bản các mặt hàng khác nhau gần như vô tận trong Web3,” ông nói thêm, đề cập đến một mạng internet phi tập trung dựa trên công nghệ blockchain mà nhiều nhà công nghệ và những người hỗ trợ tiền điện tử tiên đoán sẽ thay thế mô hình hiện tại của các mạng do công ty kiểm soát.

Rothschild đang đặt cược vào kiểu phân quyền này là tương lai. Hiện tại, anh ấy có một bán MetaBirkins khác được lên lịch vào ngày 23 tháng 12 và đang lên kế hoạch cho các dự án khác.“Trong tuần qua, một loạt các công ty khác nhau đã hợp tác và thực hiện một số quan hệ đối tác và phát hành nhiều sản phẩm hơn không thuộc phạm vi của MetaBirkins,” ông nói. “Tôi chắc chắn có một loạt ý tưởng trong đầu.”

Chuyển ngữ: Nhi Nguyễn

Nguồn: Business of Fashion