Vòng quanh thế giới: Tìm hiểu về các loại vải bản địa

Ngày đăng: 13/08/18

Tìm hiểu về các loại vải vóc ở bản địa là cách tốt để biết thêm về quá khứ cũng như hiện tại của những miền đất lạ. Hãy cùng Style-Republik tìm hiểu 10 loại vải mang chiều sâu lịch sử cũng như đậm nét văn hóa địa phương dưới đây để hiểu thêm về những chất liệu đặc biệt này.

ENDEK

Tìm thấy ở: Bali

Từng một thời chỉ được sử dụng bởi các gia đình giàu có, Endek (một biến thể của Ikat) giờ được sử dụng rộng rãi hơn, nhưng vẫn chủ yếu được sản xuất thủ công. Endek được dệt thủ công từ tơ, cotton nhuộm màu hay vải thun rayon – và chúng vẫn thường được mặc như trang phục trang trọng trong các buổi tiệc trang trọng hay đám cưới. Giá cả có thể đa dạng đáng kể phụ thuộc vào độ phức tạp của thiết kế, với mỗi hoạ tiết phức tạp hơn thường có giá cao hơn bốn lần mẫu hoạ tiết đơn giản. Endex được dùng để mặc như một chiếc Sarong hoặc kết hợp cùng với chiếc khăn Turban, hay đơn giản dùng như chiếc khăn nhẹ vào mùa hè.

KENTE

Tìm thấy ở: Ghana

Phục trang bằng Kente có thể được dệt bởi người Asante và Ewe của Ghana khoảng 400 năm trước, thông thường là sự pha trộn của vải cotton và lụa. Màu sắc trên mỗi trang phục thường có những ý nghĩa đặc biệt. Giả dụ, màu xanh lá ám chỉ cây cối và sự phát triển, trong khi màu xanh dương đại diện cho hoà bình và sự hài hoà. Các màu sắc, hoa văn khi kết hợp với nhau cũng tạo ra thông điệp riêng (có hơn 300 mẫu hoa văn được ghi nhận), ví dụ “Bạn phải luyện tập tính kiên nhẫn trong mọi việc bạn làm” hoặc “Thứ gì đó đã không xảy ra trước”.

Kente thường được thấy ở các ngôi chợ ở Accra và nhiều nơi khác, chúng được các NTK dùng (cả ở Châu Phi và các nước khác) cho áo khoác, áo sơ mi, váy, quần hoặc túi. Solange Knowles và người mẫu Chanel Iman cũng từng mặc trang phục được may bằng Kente với các mẫu thiết kế hiện đại.

KHADI  

Tìm thấy ở: Pakistan, Bangladesh, và Ấn Độ

Khadi là một loại vải có lịch sử 5000 năm, Marco Polo đã nhắc tới loại vải này trong các cuộc du ngoạn của ông vào những năm 1200 và người Roman cũng đã từng rất yêu thích trang phục Bengel Khadi (trang phục truyền thống của người Ấn) bởi sự mềm mại của chất vải này. Tuy nhiên, chất liệu này lại được phổ cập bởi Mahatma Gandhi vào những năm 1920. Vị lãnh tụ của phong trào độc lập Ấn Độ đã “quảng bá” việc mặc những trang phục địa phương như một cách để khuyến khích lòng tín nhiệm của người Ấn độ và tác động vào việc hạn chế việc nhập khẩu quần áo kiểu Anh. Chất liệu bắt nguồn từ len, lụa và cotton này luôn được xe sợi và dệt bằng tay (thường bởi những lao động vùng sâu vùng xa). Khadi đặc biệt nhẹ, siêu bền và có màu sắc đơn giản, được dùng cho các áo Tunic hay áo khoác (Thủ tướng của Ấn độ, Narendra Modi cũng là người yêu thích trang phục dùng loại vải này). Một vài nhà thiết kế Ấn độ đã bắt đầu dùng loại vải này trong các bộ sưu tập gần đây của họ, trong đó thậm chí đã pha trộn chất liệu này với denim.

LỤA YUZEN

Tìm thấy ở: Nhật Bản

Vẽ Yuzen lên chất liệu lụa được xem là một loại thủ pháp đặc trưng tồn tại trong nền văn hóa nghệ thuật Nhật Bản. Cha đẻ của kỹ thuật nhuộm vẽ truyền thống Yuzen trên trang phục kimono chính là thiền sư Miyazaki Yuzen-sai. Quá trình vẽ Yuzen hoàn toàn mang tính thủ công. Các bậc nghệ nhân sẽ sáng tạo ra những hình mẫu với ý tưởng chủ đạo là thiên nhiên, sau đó phác thảo chúng ra các bản vẽ trên giấy.

Theo truyền thống, mỗi một công đoạn của quy trình được thực hiện bởi một chuyên gia nhất định, điều này khiến cho giá thành của Yuzen trở nên đắt đỏ. Linh hồn của Kaga Yuzen nằm ở họa tiết hoa văn trên vải, nó thể hiện tính sáng tạo của người nghệ sĩ qua từng nét vẽ tinh tế, sắc sảo. Nó cũng nổi tiếng bởi sự tập trung vào vẻ đẹp của thiên nhiên, chú ý đến từng chi tiết, và tuân theo một quy trình nghiêm ngặt.

Vải Yuren trước đây với các họa tiết tuyệt đẹp thường được dùng để may Kimono. Ngày nay, Kimono được mặc trong cả các dịp trang trọng và ngày thường, cùng những phiên bản cách điệu theo các nhà thiết kế phương Tây như Demeulemeester, Donna Karan, và The Row.

KITENGE

Tìm thấy ở: Kenya và Đông Phi

Loại vải sặc sỡ này thược được nhắc tới như một “chất liệu giao tiếp”  bởi Kitenge là một phần quan trọng trong văn hoá thị giác ở Đông Phi, nơi có hàng ngàn mẫu thiết kế mới được tạo ra cho các dịp nghỉ lễ quốc gia hay các sự kiện khác. Chất vải này không đắt và có thể dùng theo nhiều cách khác nhau – dù là sarong, váy, địu em bé hay bất cứ thứ gì mà bạn có thể nghĩ tới. Bạn có thể tìm thấy chúng trong các sập bán hàng ngoài chợ các thành phố lớn như Kenya, Rwanda và Tanzania. Bạn cũng sẽ thấy được sự đa dạng hơn ở các chợ chuyên bán vải trong các thành phố lớn hơn. Hãy hỏi xung quanh để tìm được một người thợ may tốt, bạn có thể lựa vải để may lên những chiếc váy được may theo kích thước của mình – một lựa chọn thời thượng cho các vị khách đam mê thời trang khi tham quan nơi đây.

VẢI CỦA NGƯỜI MAPUCHE

Tìm thấy ở: Chile và Argentina

Loại vải này được bảo tồn rất kĩ bởi tộc người Mapuche Nam và Trung Chi lê và Tây Nam Argentina, tới mức mà người ta đánh giá của hồi môn của một cô gái biết thêu cao hơn so với các cô gái khác. Những người phụ nữ là những thợ thêu duy nhất, kiến thức để tạo ra trang phục này thường đường truyền từ những người mẹ sang những người con gái. Loại vải này thường được dệt từ lông của con Alpaca và Ilama, ngày nay thì được làm từ lông cừu hay sự pha trộn giữa 3 loại. Loại vải này vì thế cũng rất ấm và bền, hầu hết được dùng cho các áo khoác Poncho, chăn và thắt lưng. Chúng vẫn được mặc bởi người Mapuche và không dễ để tìm được bên ngoài Andes, nhưng đôi khi chúng vẫn được tìm thấy ở các chợ. Nơi tốt nhất đẻ mua là thông qua vài tổ chức phi lợi nhuận như Fundacion Chul-Chul, nơi làm việc trực tiếp với những thợ dệt Mapuche và đảm bảo sự bảo tồn của phương pháp thủ công này.

VẢI MARASH THÊU

Tìm thấy ở: Armenia

Mặc dù ngày nay trang phục thêu khá phổ biến nhưng chúng thường chỉ dành cho giới giàu có ở Đông và Tây Âu trong nhiều thế kỉ trước. Nhưng tại Armenia, công việc thêu thùa được thực hành bởi mọi tầng lớp. Nằm ở Đông Nam của Thổ Nhì Kì (nhưng từng được coi là một phần của Armenia), Marash là địa phận nổi tiếng bởi kĩ thuật thêu vô cùng chi tiết và phức tạp. Phong cách đặc trưng này bao gồm cả những hoạ tiết đặc trưng cho văn hoá Armenia như Thêu thắt nút, Thêu chữ thập và những Motif rất đặc biệt khác ví dụ như “hoa của 7 ngọn núi”. Thêu Marash được sử dụng cho các vật dụng gia đình hay của hồi môn, nhưng chúng cũng được xuất khẩu đi các nước. Ngày nay Thêu Marash vẫn là một nghệ thuật. Các du khách có thể tìm thấy những tấm vải thêu Marash ở trong các cửa hàng bán đồ gia dụng, thường là khăn trải bàn, khăn trải giường và vỏ gối; chúng cũng được bán thông qua các nhà thờ và các tổ chức từ thiện khác trong nước. Bạn có thể phải hỏi người địa phương nơi tìm được những tấm vải tốt nhất.

SHERMA

Tìm thấy ở: Tây Tạng

Tạo ra Sherma là cả một quá trình cầu kỳ phức tạp. Đầu tiên, lông bò Tây tạng và lông cừu được thu thập trên dãy Himalaya, sau đó lông được xử lý bằng tay, nhuộm bằng màu tự nhiên và sau đó được dệt bởi những người phụ nữ trong cộng đồng chăn nuôi ngay chính nơi mà loại vải này được khởi sinh. Các thợ dệt lành nghề làm việc trên những khung thêu nhỏ và có thể mang theo; kết quả sẽ tạo ra những mảnh vải mỏng hơn đặc trưng mà ta thấy ở Sherma. Những sợi vải thường may lại với nhau và tạo thành các tấm khăn hay được gọi là Pangden (những người phụ nữ mặc chúng để ám chỉ hành trình kết hôn của mình, từ làng này sang làng khác). Loại vải này cũng được dùng để làm các vỏ bọc gối, hay túi xách cho khách du lịch, bạn có thể tìm thấy chúng ở các chợ, hội chợ ở khắp đất nước.

JASPE

Tìm thấy ở đâu: Mexico

Nghệ thuật của người Maya cho thấy những người cổ đại đang thêu trên các khung thêu để tạo ra các trang phục mạnh mẽ, đa dạ về chủng loại và mục đích sử dụng, bao gồm từ việc dùng để mang những vật nặng. Thêu Jaspe là một loại của Ikat với những biến thể về màu sắc và hoa văn. Khi người Tây Ban Nha xâm lược đất của người Maya, họ mang theo tôn giáo Công giáo và những khung thêu của riêng họ dành cho các thợ thêu nam, mặc dù loại telar de otate (một loại khung cổ xưa của người Maya) vẫn được dùng bởi những người phụ nữ. Khăn Rebozo là sự phản ánh của việc hoà trộn giữa 2 nền văn hoá, chúng được làm từ vải Jaspe và được dùng để địu em bé cũng như đeo các vật nặng khác theo người, và cũng được dùng để che đầu cho các buổi đi nhà thờ. Khăn Rebozo thường có những đường tua rua rất đặc trưng, là một phần của thiết kế (không phải được may thêm vào) và đôi lúc được thêu thắt nút rất cầu kì. Những chiếc khăn có thể tìm được ở hầu hết các cửa hàng ở Mexico có bán các loại vải thủ công, các loại vải thêu và cũng tìm thấy được ở các chợ địa phương.

TARTAN

Tìm thấy ở: Scotland

Đối ngược với những gì được biết đến, khởi đầu của hoạ tiết vải Tartan nổi tiếng này không có liên quan tới bất cứ gia đình cụ thể nào. Thay vào đó, những màu sắc tượng trưng cho các vùng miền nơi loại vải được làm ra. Mãi cho tới tận đầu thế kỉ 19, một vài gia tộc lớn ở Scotland mới bắt đầu tạo những hoạ tiết Tartan cho riêng họ. Tartan được dùng trên các cao nguyên Scotland hàng thế kỉ nay, nhưng chúng giữ vững độ nổi tiếng cho tới ngày nay được sử dụng bởi nhiều nhà thiết kế thời trang cao cấp như Burberry, Alexander McQueen và Vivienne Westwood.

 Tác giả: Starre Vartan/ Chuyển ngữ: Blue

Theo CNTraveler