Tri ân một thập kỷ sáng tạo của “quý ngài râu kẽm”, John Galliano tại Maison Margiela bằng 5 show diễn mang tính biểu tượng

Ngày đăng: 14/12/24

Mười năm “chuộc tội”, 10 năm khai phá, nuôi dưỡng chương sáng tạo mới, và một chặng đường tìm lại bản ngã, triều đại John Galliano gầy dựng dưới ngôi đền Maison Margiela đã chính thức khép lại. Tua lại thời gian, điểm qua 5 show diễn Maison Margiela – đã tạo dấu ấn trên con đường sự nghiệp của King John như cách để tri ân hành trình theo đuổi cái đẹp thuần túy vang danh của ông.

Thế giới thời trang những ngày cuối năm trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Tuy nhiên ở năm 2024, làng mốt nhận được nhiều tin buồn hơn tin vui; bởi lẽ chúng ta đã (và đang) trải qua một đợt “thay máu” quy mô toàn cầu. Tình hình ảm đạm của ngành hàng xa xỉ nói riêng, cả ngành công nghiệp rộng lớn nói chung đã khiến bộ máy điều hành ở nhiều thương hiệu thời trang thay đổi đột ngột. Màn từ giã của hàng loạt giám đốc sáng tạo hàng đầu lần lượt từ nhà mốt này đến nhà mốt khác tạo nên hiệu ứng domino; từ Alexander McQueen, Bottega Veneta đến Chanel, giờ đây là Maison Margiela. Chỉ trong vài ngày từ khi màn từ biệt của John Galliano tại Maison được công bố chính thức trên khắp nền tảng, tên tuổi của vĩ nhân thời trang có hàm râu kẽm đặc trưng một lần nữa chiếm sóng khắp mặt báo. 

Cả làng mốt nuối tiếc trước mối tình dang dở của ông và kho di sản đồ sộ của Maison Margiela; nhưng đối với bản thân John Galliano, thậm chí những người hâm mộ trung thành với “đức tin” sáng tạo của ông, một thập kỷ đó đã là một hành trình trọn vẹn. Chương sáng tạo thứ hai tại mái nhà Maison Margiela tuy không chói lòa phù phiếm, hay tràn ngập cái đẹp cực đoan; nhưng đây là lúc làng mốt được chiêm ngưỡng một khía cạnh trẫm lặng, khiêm tốn, một John Galliano trong quá trình trưởng thành. “Thiên thần mất cánh” bị hạ xuống trần thế đã phải tự dập tắt ngọn lửa theo đuổi cái đẹp – đang cháy dữ dội bên trong, để chuộc lại lỗi lầm. 

“Thiên thần mất cánh” bị hạ xuống trần thế đã phải tự dập tắt ngọn lửa theo đuổi cái đẹp – đang cháy dữ dội bên trong, để chuộc lại lỗi lầm. 

Trong mười năm này, Galliano đã biến đổi Maison Margiela: ngoài các bộ sưu tập Artisanal và nhiều định dạng thử nghiệm và đa phương tiện mà ông đã khám phá trong các bài thuyết trình, còn có sự ra đời của dòng Co-Ed không phân biệt giới tính và cũng là một phương pháp làm việc khá linh hoạt cho phép ông, ví dụ, dành trọn một năm để tập trung vào một số chương trình Artisanal đòi hỏi kỹ nghệ thủ công đẳng cấp. Margiela dưới thời của John Galliano luôn có hương vị riêng biệt, nổi loạn chắc chắn phải gia vị đó. Những gì ông để lại sẽ không mất đi, mà được bảo tồn riêng biệt. 

Từ sự thành công vượt mong đợi của bộ sưu tập Artisan Xuân Hè 2024 cho đến màn o bế của nhiều ngôi sao Hollywood đình đám, năm 2024 là một năm rực rỡ của Maison Margiela. Và có lẽ nhà thiết kế “nhiều tài lắm tật” đã được tha thứ và dần được công chúng đón nhận.  Trước khi chuẩn bị bước vào chương thứ 3 trong sự nghiệp sáng tạo, hãy cùng điểm lại điểm lại 5 show diễn để lại cột mốc trong suốt 10 năm “tu tâm dưỡng tính” tại Maison Margiela của “the one and only John Galliano.

Maison Margiela Artisanal Spring 2024

Vĩ đại, kinh ngạc, khó tin,… đó chính là chuỗi cảm xúc của dàn khách mời tại show diễn cuối cùng Tuần lễ Haute Couture Paris mùa mốt Xuân Hè 2024, khi buổi trình diễn Maison Margiela Artisanal vừa khép màn. Từ các tạp chí danh giá này cho đến các trang báo uy tín, Maison Margiela Artisanal Spring 2024 đều được công nhận là một trong những show diễn đáng xem, thậm chí thay đổi thế giới thời trang mãi mãi.

Đó sẽ là một cột mốc vàng son trong tích sử làng mốt, một màn trở lại đầy phong độ mở ra một kỷ nguyên sáng tạo mới. Là một “báu vật” được nhiều bảo tàng nổi tiếng sưu tầm, được nhiều thế hệ sinh viên thiết kế nghiền ngẫm nghiên cứu. 

Maison Margiela Artisanal Spring 2024 là show diễn đi vào lịch sử, vì có thêm một lý do nữa: cột mốc khép lại kỷ nguyên của King John và là đỉnh cao trong sự nghiệp của ông tại Maison Margiela. Trong lúc các thương hiệu đổ xô làm thương mại, bỏ quên đi tính nghệ thuật, trí tưởng tượng và bộ óc sáng tạo ngoạn mục, quý ngài râu kẽm đã quyết định lội ngược dòng, cứu rỗi thế giới thời trang, tái sinh bản chất không tưởng, khả năng “storytelling” đang chết mòn chết dần. 

Ở show diễn mang tính lịch sử đó, làng mốt chứng kiến được John Galliano dồn hết tâm sức, hết thảy cảm xúc bấy lâu bị ém nhẹm bên trong để kể một câu chuyện thời trang đầy ám ảnh, một câu chuyện chứa đầy những xúc cảm trên đời từ nỗi buồn tha lương đến thú vui nhục dục, thăng hoa đến tuyệt vọng, quyền lực đến mong manh, lãng mạn đến nguy hiểm.

Trong Maison Margiela Artisanal Spring 2024, người xem cảm thức được một sợi chỉ tự truyện sâu sắc, một cảm giác thương hại vô hạn cho những người bị ruồng bỏ và bị lãng quên, cho những kẻ nổi loạn và bị loại trừ – được Galliano biến thành những con búp bê bị hỏng và bị bỏ rơi, đang lang thang khắp đường hầm tối ôm của Paris. 

John Galliano là một trong những nhà thiết kế vĩ đại, “ông vua” của mọi cuộc tranh cãi trong làng mốt. Với cách diễn giải thời trang không khoan nhượng, cái đẹp từ lăng kính sáng tạo của John thường không được lòng quá nhiều tín đồ, “khó nuốt” đối với những người lần đầu mới tiếp cận.

John Galliano là một trong những nhà thiết kế vĩ đại, “ông vua” của mọi cuộc tranh cãi trong làng mốt. Với cách diễn giải thời trang không khoan nhượng, cái đẹp từ lăng kính sáng tạo của John thường không được lòng quá nhiều tín đồ, “khó nuốt” đối với những người lần đầu mới tiếp cận. “Thô nhưng thật”, kho di sản của kẻ nghệ sĩ “đáng ghét” này vẫn để lại những giá trị nuôi dưỡng sự mơ mộng và ngoạn mục của địa hạt thời trang. Cách kể chuyện chân thật của John sẽ là “liều thuốc” đánh thức chúng ta để không quá mải mê với sự hào nhoáng và phi thực tế của thời trang. Show diễn Maison Margiela Artisanal Spring 2024 đã kết tinh được tất cả. 

Maison Margiela Spring 2021

Trong thời điểm đen tối nhất của lệnh phong tỏa, khi các thương hiệu đang cố gắng thiết lập một định dạng mới cho các buổi trình diễn, Maison Margiela Spring 2021 đã đánh dấu sự khởi đầu của một loạt phim thời trang “thay thế”. Mang tính nghệ thuật cao, tạo ra sự tương tác đầy gợi cảm, thao túng chính bản chất lãng mạn của một buổi trình diễn thời trang, sự thay thế của John King là một phương thức đầy tiềm năng.  

Maison Margiela Xuân Hè 2021 – “Still With A Loving Kiss”, John Galliano đã trình chiếu bộ phim tại Tuần lễ thời trang Paris. Ông đã tái hiện lại một đám cưới mang phong cách gothic miền Nam Mỹ cùng những điệu tango mê hoặc trong màn đêm. Cảm hứng toàn diện xây dựng nên bộ sưu tập đến từ ký ức của John khi thưởng thức một điệu tango được biểu diễn trong nhà kho đổ nát ở Buenos Aires.

Màn trình diễn, cách vũ công chuyển động và làm chủ trang phục của mình đã cuốn hút ông. Nền văn hóa Nam Mỹ còn để lại nhiều điều trong John. Và ông đã tạo nên một đám cưới nhuốm màu đen tối này. Cả cô dâu, chú rể và dàn khách mời nhảy múa trong làn nữa đen tuyền, ánh sáng duy nhất là ánh trăng. Hành động đầy kịch tính trở lên cao trào khi giọng nói bí ẩn được cất lên, dựa theo kịch bản của Kier-La Janisse. John Galliano đem đến nhiều hình ảnh mang tính gợi: cảnh cả đám cưới chìm trong nước – đại diện ngột ngạt của hôn nhân, những sợi dây đỏ quấn quanh – biểu trưng cho sợi dây tơ hồng, hay hình ảnh người đàn ông đang chở che cho người bạn đời của mình,…

Trong khung cảnh ấy, trang phục trở nên thứ ngôn ngữ dẫn dắt người xem vào sâu trong câu chuyện. Từ chiếc váy cưới bằng vải xuyên thấu tượng trưng cho sự mỏng manh, thuần khuyết của phụ nữ, những bộ lễ phục từ những năm 40 đến những chiếc áo khoác được thiết kế riêng, váy lụa xẻ tà phô diễn kỹ thuật may đo bậc thầy của những nghệ nhân, và cả những đôi mary janes cao gót có hiệu ứng tô sơn như hệt bị trầy.

 

Khiêu vũ nghệ thuật, tay nghề thủ công được phô diễn ở hậu trường và buổi phỏng vấn – tất cả những sự kết hợp này được đưa ra như một khái niệm bền vững của Maison Margiela. John Galliano đã kể về niềm đam mê khám phá những món đồ cũ trên các khu chợ trời trên khắp thế giới, sao chép chúng, tái tạo chúng, để những bộ trang phục có thể có một cuộc sống mới và sống lại. Ông đã đề xuất dự án tái chế mới của nhà mốt.

“Tái chế”, như John Galliano gọi, chứa đựng vô số lời hứa và thích ứng với công việc thủ công như một phương thức sản xuất công nghiệp. Việc coi đó là nguyên tắc cơ bản của thời trang ngày nay là phải thực tế với những thách thức của thời đại, nhưng cũng phải tôn trọng rằng quần áo có thể là thứ gì đó khác ngoài một vật tiêu dùng đơn thuần: một nhân chứng năng động của các kỷ nguyên, những chương thời trang và sự trôi qua của thời gian – vừa là hiện vật vừa là “bức tranh trắng xóa” của sự tiến bộ.

Maison Margiela Spring 2020

Maison Margiela Spring 2020 là lời tri ân của John Galliano dành cho những chàng trai và cô gái trẻ “phi thường”. Họ là y tá và phi công, những chàng trai quân đội và hải quân – những người đã đứng lên giành chiến thắng trước chủ nghĩa Quốc xã trong liên minh với Phong trào kháng chiến Pháp tại nước Pháp bị chiếm đóng.

John Galliano tái tạo lại những bộ đồng phục nhuốm mùi khói đạn thành những tuyệt tác của thời trang cao cấp. Nhà thiết kế đem lên sàn diễn một y tá mặc áo choàng vải serge màu xanh hải quân, tay áo bệnh viện màu trắng và váy bút chì vải serge màu xám. Tiếp theo là một cô gái mặc váy đen với chiếc mũ che mặt được viền bằng lông vũ, đâu đó vào những năm 30 hoặc 40 – có thể là một trong những phụ nữ Pháp thời trang chống chọi với mọi nghịch cảnh. Bên cạnh là những điệp viên, mang theo bí mật và chất nổ trong những chiếc túi xách hợp lý.

Sau đó, khi một vài cô gái xuất hiện với những miếng vải bồng bềnh phía sau, bạn phải tự hỏi: Đó có phải là những chiếc váy dạ hội một phần hay là tàn tích của những chiếc dù mà đội quân nữ điệp viên bí mật sử dụng khi nhảy dù xuống sau chiến tuyến của kẻ thù? Lớp trang sức hào nhoáng cũng được đánh đổi bằng nhiều món phụ kiện trang trí từ huy chương, ghim cài đến sọc quân đội. Suy cho cùng, Maison Margiela Spring 2020 là lúc John Galliano khám phá đồng phục – trang phục được chế tạo để có thể mặc bền lâu nhất – phù hợp với động lực hiện tại của thời trang là đưa ra những bộ trang phục có giá trị và chất lượng.

Điểm nhấn của show diễn chắc chắn là khoảnh khắc khó phai từ thần thái có 1-0-2 và từng bước catwalk đặc trưng của người mẫu Leon Dame. Phút giây mang đậm tính sân khấu đó đã khiến show diễn được lan truyền trên khắp nền tảng xã hội và đánh dấu thời điểm Maison Margiela của Galliano bước qua ranh giới, đột phá vào nền văn hóa chính thống.

Maison Margiela Spring 2019

Một trong những cột mốc trong một thập kỷ John Galliano làm việc tại Margiela là sự ra đời của bộ sưu tập Co-Ed. Maison Margiela Spring 2019 là bộ sưu tập có ý nghĩa quan trọng đối với nhà thiết kế. Tại sao? Lý do chính có lẽ vì đây là lần trang phục đánh dấu sự khởi đầu trong cách tiếp cận phi giới tính, là buổi trình diễn không-dành-riêng-cho-bất-kỳ-giới-tính đầu tiên của Galliano sau khi ông chỉ trình bày hai bộ sưu tập trang phục nam riêng biệt với dòng trang phục may sẵn và dòng sản phẩm thủ công. Buổi trình diễn này về cơ bản đánh dấu lần đầu tiên cả hai khía cạnh nghệ thuật và thương mại của Margiela được kết hợp hoàn hảo.

“Không quan trọng ai mặc nó”. Lời chia sẻ này được nhà thiết kế khắc họa trực tiếp trong cách anh ấy đã mặc toàn bộ bộ sưu tập trên những chàng trai mảnh khảnh các bộ vest đắp chéo, áo lót thêu kim tuyến vàng và những gì trông giống như những chiếc váy đính hạt của những năm 1950 được tái sử dụng trên quần bó sát.

Lấy cảm hứng từ bộ sưu tập Margiela Artisanal Thu Đông lần trước dành cho nam giới, Galliano cắt áo khoác Crombie thành áo choàng với tay áo chỉ được gợi ý bằng đường may, giống như những chiếc áo choàng mà phụ nữ thời Victoria mặc bên ngoài áo ngực. 

Ý tưởng về thứ mà Galliano gọi là “thời trang du mục” đồng nghĩa với khả năng biến đổi linh hoạt của quần áo – đồ bơi trở thành váy, váy dạ hội che khuất áo khoác nam cổ điển, tay áo của áo len cardigan dường như bao bọc áo khoác mặc dù chúng được tích hợp vào trang phục, và áo trench coat nhưng thực chất là váy. Ý tưởng về một trang phục như một tác phẩm dở dang đang được hoàn chỉnh được gợi ý bởi một chiếc váy được tô điểm bằng các đường khâu còn sót lại – kỹ thuật được sử dụng trong may đo truyền thống, để xác định hình dạng của trang phục.

Như chính Galliano đã nói, trong thế giới Thế hệ Z ngày nay, “không có quy tắc nào cả – bạn chính là người viết nên cuốn sách cuộc đời mình”.

Maison Margiela Artisanal Fall 2016

Tất cả các bộ sưu tập của Galliano cho Margiela đều có vẻ đẹp riêng, nhưng bộ sưu tập Artisanal Thu 2016 có điều gì đó hơn thế nữa. Khái niệm về bộ sưu tập này là một dạng nội suy lịch sử, kết hợp các hình bóng, màu sắc và phong cách đặc trưng của Cách mạng Pháp và thời kỳ Napoleon (một trong những nỗi ám ảnh sáng tạo của Galliano) với các vật liệu kỹ thuật thường thấy trong trang phục ngoài trời – tạo nên mối liên hệ độc đáo giữa những người cách mạng trong quá khứ và dân số ngoại ô ngày nay.

Trên sàn diễn, chúng ta thấy được một chiếc áo khoác quân đội vênh váo và một chiếc mũ ba góc, đội theo một góc vui nhộn – gần như có thể được lấy trộm từ chính tủ quần áo của Napoleon. Những học giả nghiên cứu tác phẩm đầu tay của ông đều biết rằng nhà thiết kế này đã có một sự nghiệp lãng mạn với thời kỳ cách mạng Pháp, bắt đầu với Les Incroyables, bộ sưu tập tốt nghiệp của ông từ Central Saint Martins, được trình làng vào năm 1984. Họ chắc đã nhận ra được thực tế rằng ông đã tái hiện một ý tưởng về một chiếc váy – vải muslin ẩm, thêu ren đỏ – từ một bộ sưu tập mà ông từng thực hiện về Merveilleuses sau cách mạng.

Tình yêu của Galliano dành cho dòng sản phẩm các đế chế nói chung cũng thể hiện rõ ở đây, trong một chiếc váy dài màu trắng theo phong cách Hy Lạp đáng yêu, mặc dù lần này có một cặp tay áo bằng da màu đỏ và trắng cắt rời từ một chiếc áo khoác mô tô địa hình thắt nút quanh cánh tay trên.

Từ lâu, việc mặc ngược quần áo và mặc ngược ra phía trước cũng là một phần trong sứ mệnh thử nghiệm của Galliano nhằm đặt câu hỏi về truyền thống và tìm ra những hình thức mới trong trang phục. Tôn chỉ này được thể hiện trọn vẹn trong bộ sưu tập đề cao tay nghề thủ công của John Galliano dành cho Margiela. Maison Margiela Artisanal Fall 2016 xứng đáng là bộ sưu tập được nghiên cứu chuyên khảo, với các tài liệu tham khảo trải dài từ Martin Margiela, lịch sử và xã hội – tất cả đều được nén lại chỉ trong 26 kiểu dáng.

Suốt 10 năm, John Galliano đã để lại biết bao tuyệt tác thời trang (đương nhiên 5 show diễn được liệt kê bên trên chỉ là những gạch đầu dòng nổi bật nhất trong vô số đó). Nhiệm kỳ của John tại Maison Margiela khép lại không phải là một kết thúc, mà là sự mở đầu cho tương lai đầy hứa hẹn.

Đối với quý ngài râu kẽm, Maison Margiela là một cột mốc nhất định phải xảy ra trong cuộc đời của ông. Bởi lẽ, chặng đường đó tội lỗi của ông được tha thứ, sự ưng ngạnh không còn sắc bén, thay vào đó là những hoàn thiện mang tính bước ngoặt. Maison Margiela đem đến cho chúng ta một John Galliano đã biết kết hợp thương mại và tính nghệ thuật vào sản phẩm. Bến đỗ tiếp theo của King John sẽ thuộc về nơi nào? Tất cả vẫn là bí mật. Tuy nhiên dù là đâu, nhà mốt hay tập đoàn nào, hy vọng rằng chúng ta không đánh mất “thiên thần” đó một lần nữa.

Thực hiện Dory

Theo NSS Magazine, Vogue