Vẻ đẹp phụ nữ Việt trong 50 năm hòa bình
Ngày đăng: 28/04/25
Hành trình 50 năm chuẩn mực vẻ đẹp phụ nữ Việt là dòng chảy không ngừng của văn hóa và thị hiếu thẩm mỹ.
Sau thống nhất, đất nước bước vào thời kỳ bao cấp với nhiều khó khăn về mặt kinh tế. Không còn là hậu phương nơi tiền tuyến, người phụ nữ bắt đầu đảm nhận nhiều vai trò hơn trong xã hội, từ lao động sản xuất đến học tập và xây dựng đời sống mới.
1975-1985: Thời bao cấp
Vẻ đẹp chuẩn mực của phụ nữ trong thời kỳ này là hiện thân của sự tiết kiệm, hy sinh và chân chất. Một người phụ nữ đẹp phải có chiều cao vừa phải, thân hình đầy đặn với làn da trắng như trứng gà bóc và mái tóc dài đen mượt được tết bím hoặc xõa nhẹ. Ngược lại, những người có vóc dáng cao ráo, mảnh khảnh, hay gương mặt góc cạnh, ánh nhìn sắc nét và miệng rộng thường bị cho là “lệch chuẩn”, không mang lại cảm giác dịu dàng, đằm thắm theo quan niệm lúc bấy giờ.
Ngoài ra, điều kiện sống còn nhiều thiếu thốn, sách báo ít ỏi và truyền hình chưa phổ biến, nên việc làm đẹp chủ yếu được truyền miệng. Vì vậy, điểm chung có thể nhìn thấy ở những người phụ nữ thời này là nét trang điểm khá giống nhau và thường không có sự khác biệt.
Bên cạnh đó, giữa nhịp sống kham khổ của đời sống tem phiếu, phụ nữ thời này thường “mách nhau” những phương thức làm đẹp truyền thống như gội đầu bằng bồ kết, chanh hay vỏ bưởi. Nhiều mẹo làm đẹp cũng được lưu truyền với nguyên liệu sẵn có từ gội đầu bằng nước gạo lên men, uống nước hoa nhài để sáng mắt hay thoa khoai lang chấm mật để có làn da hồng hào cho đến vuốt mũi cho thon, nằm nghiêng để có đôi má bầu bĩnh,..
1986-1995: Giai đoạn đổi mới và tiếp biến văn hóa
Đổi mới không chỉ mở ra cánh cửa cải cách kinh tế mà còn âm thầm chuyển dịch chuẩn mực cái đẹp của phụ nữ thời này. Những món mỹ phẩm xách tay từ Nga, Trung Quốc hay Nhật Bản đầu len lỏi trong các khu chợ. Những người phụ nữ thành thị thường ưa chuộng mái tóc uốn lọn lớn kiểu Nga với chút điểm tô son màu hồng phấn và mặc váy hoa. Cái đẹp lúc bấy giờ không còn là điều xa xỉ mà dần được chấp nhận như nhu cầu chính đáng của phái nữ.
Truyền hình màu, băng cassette và phim ảnh nước ngoài trong thời kỳ này đã góp phần định hình chuẩn mực thẩm mỹ mới. Các nhân vật nữ chính trong các bộ phim Đài Loan, Liên Xô với mái tóc dài, làn da trắng mịn đã trở thành hình mẫu được ưa chuộng bởi các quý cô.
1996-2005: Làn sóng đại chúng châu Á và vẻ đẹp chuẩn điện ảnh
Cuối thập niên 1990, các bộ phim truyền hình Hong Kong và Đài Loan tràn ngập khung giờ vàng, tạo nên “xu hướng” mới trong việc định hình chuẩn mực cái đẹp của phụ nữ Việt. Từng tập phim Bến Thượng Hải, Tân Dòng Sông Ly Biệt hay Hoàn Châu Cách Cách đã thu hút hàng triệu người xem không chỉ nhờ nội dung mà còn là vẻ đẹp của nữ chính với làn da trắng, mặt trái xoan và mái tóc đen dài buông nhẹ.
Lâm Tâm Như, Lê Tư và Triệu Nhã Chi trở thành hình mẫu nhan sắc mới trong giai đoạn này. Trang điểm giai đoạn này được ưa chuộng theo hướng tự nhiên với lớp phấn nền trắng sáng, má hồng nhẹ, son hồng phớt hoặc cam nhạt và kẻ mắt mảnh. Mọi thứ được giữ ở mức vừa phải, đủ để làm nổi bật sự tươi tắn, mềm mại. Tầng lớp thị dân mới nổi, các nhân viên văn phòng, sinh viên đại học trở thành lực lượng tiêu dùng thẩm mỹ chủ lực, nhưng vẫn giữ lối làm đẹp nền nã, tránh phô trương.
2006-2015: Làn sóng Hallyu
Sự lan tỏa của làn sóng Hallyu đã định hình thẩm mỹ đại chúng trong gần một thập kỷ. Phụ nữ Việt không chỉ học theo kiểu tóc hay cách trang điểm của sao Hàn mà còn bắt đầu tìm đến thẩm mỹ để thay đổi diện mạo. Những ca cắt mí, nâng mũi, gọt hàm bắt đầu phổ biến trong giai đoạn này.
Thị trường mỹ phẩm cũng thay đổi nhanh chóng. Các thương hiệu Hàn Quốc như The Face Shop, Etude House, Skinfood xuất hiện dày đặc tại các trung tâm thương mại và cửa hàng lớn. Các khái niệm như BB cream, cushion, son tint trở thành từ khóa phổ biến, được các tín đồ làm đẹp thay nhau tìm kiếm. Ngoài ra, các thẩm mỹ viện và spa cũng “mọc” lên liên tục trong giai đoạn này nhằm đáp ứng nhu cầu làm đẹp mạnh mẽ của các quý cô thành thị.
2016–2025: Phá vỡ chuẩn mực, tôn vinh cá tính
Trong thập kỷ qua, chuẩn mực vẻ đẹp tại Việt Nam đã trải qua sự chuyển mình mạnh mẽ. Phụ nữ không còn bị ràng buộc bởi các tiêu chuẩn cũ như da trắng, mắt to hay mặt V-line. Thay vào đó, họ tự tin thể hiện cá tính qua nhiều phong cách đa dạng. Làn da nâu khỏe mạnh, mái tóc tém cá tính hay phong cách trang điểm đậm chất “dark beauty” không còn xa lạ. Hình ảnh của H’Hen Niê tại Miss Universe 2018 là minh chứng rõ ràng cho sự thay đổi này.
Xu hướng làm đẹp hiện nay tập trung vào sự tối giản và hiệu quả. Trào lưu chăm sóc da tối giản “skinimalism” ngày càng được nhiều người ưa chuộng, giúp làn da “thở” và giảm thiểu việc sử dụng quá nhiều sản phẩm. Trang điểm theo phong cách clean girl, brat summer hay sun-kissed blush cũng được yêu thích, mang lại vẻ ngoài tự nhiên nhưng vẫn nổi bật.
Dữ liệu từ Google Trends cho thấy, lượng tìm kiếm cụm từ “makeup theo tone” tại Việt Nam tăng hơn 200% từ 2020 đến 2023, cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn đến việc cá nhân hóa phong cách làm đẹp.
Thực hiện: Amelia
