Tưởng nhớ Nhà thiết kế Iris Apfel, biểu tượng thời trang đã qua đời ở tuổi 102

Ngày đăng: 05/03/24

Iris Apfel – biểu tượng của thập niên 80 – đã trở thành một người nổi tiếng trong ngành thời trang nhờ phong cách khác lạ của mình, đặc biệt là qua chiếc mắt kính cú mèo quá khổ mà bà hay mang.

Doanh nhân và nhà thiết kế người Mỹ này đã hoạt động trong ngành thời trang ở New York từ rất lâu. Khi tự nhận mình là “ngôi sao lão làng”, bà có lẽ đã không thể ngờ rằng cho dù chạm đến cột mốc tuổi 80 mình vẫn nổi tiếng nhờ phong cách khác lạ. Tuy nhiên, có một tin buồn vừa được thông báo vào ngày 1 tháng 3, bà đã tạ thế tại nhà riêng ở Palm Beach, Fla ở tuổi 102. Stu Loeser, người phát ngôn của cơ quan quản lý di sản của bà đã xác nhận sự mất mát của làng thời trang trong một tuyên bố nhưng không đưa ra nguyên nhân cụ thể.

Bà Apfel xuất hiện thường xuyên trên các trang báo của tờ New York Times, thậm chí là trong các chiến dịch quảng cáo cho túi xách Kate Spade và Coach, tạp chí Vogue của Ý và còn được vinh dự khi là nguồn cảm hứng cho một bộ phim tài liệu của nhà làm phim nổi tiếng Albert Maysles năm 2014.

Ở tuổi 90, bà Apfel được mời hợp tác với MAC Cosmetics – một thương hiệu làm đẹp nổi tiếng với những màu sắc táo bạo, hay xuất hiện trong bộ sưu tập kính mắt dành cho Eyebobs và nhiều dòng sản phẩm túi xách, phụ kiện, nước hoa và quần áo,… Ngoài ra, người nghệ sĩ này còn ra mắt một cuốn hồi ký có tựa đề “Iris Apfel: Accidental Icon” vào năm 2018.

Gu thời trang ấn tượng, chiết trung của bà đã giành được sự ngưỡng mộ của các nhà thiết kế như Isaac Mizrahi, Jason Wu và Duro Olowu. Từ đó được nhiều người biết đến hơn và bà trở thành biểu tượng lão làng đi đôi với sự tinh tế táo bạo. “Chỉ vì bạn đạt đến một con số nhất định không có nghĩa là bạn phải ‘nghỉ hưu’ và chờ đợi thần chết đến đón” – bà nói với tạp chí văn hóa và thời trang dành cho giới trẻ Dazed tại London vào năm 2012.

Trước năm 2005, bà Apfel đã có 42 năm đồng sở hữu một công ty dệt chuyên thiết kế vải cho khách hàng cao cấp trong giới thượng lưu cùng với chồng là Carl Apfel. Bà trở thành ngôi sao trên địa hạt thời trang quốc tế ở tuổi 84 sau khi những món đồ trong tủ quần áo cá nhân được trưng bày tại Viện Trang phục của Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan ở Thành phố New York.

Harold Koda, giám đốc Viện Trang phục, đã nhờ bà Apfel cho mượn một số đồ trang sức từ bộ sưu tập của bà cho sự kiện. Triển lãm này đã trưng bày 82 bộ trang phục và hơn 300 phụ kiện với tựa đề “Rara Avis: Các món đồ của Iris Barrel Apfel”. Đây là sự kết hợp giữa thời trang cao cấp và bình dân của bà Apfel. Họ đã kết hợp trang phục của nhà thiết kế với đồ trang sức kỳ dị, những chiếc áo choàng cổ, sang trọng của Trung Quốc được trang trí bằng những món hàng chợ trời kỳ lạ và những chiếc áo khoác sang trọng kết hợp với khăn choàng lông vũ cùng với những món đồ trang sức lạ mắt.

Bên cạnh những hoạt động trong ngành thời trang, Iris Apfel còn là một nhà thiết kế nội thất. Do đó, có thể nói rằng đây là lần đầu tiên Viện trang phục Met vinh danh một cá nhân không phải là nhà thiết kế thời trang. Chính phong cách thời trang loè loẹt của bà đã thu hút sự chú ý của thế giới thời trang.

“Phong cách của nhà thiết kế này có vẻ hơi phóng đại nhưng tất cả đều phối hợp với nhau rất tốt” – nhà sử học thời trang Valerie Steele, giám đốc bảo tàng tại Viện Công nghệ Thời trang ở New York cho biết – “Bà ấy đã dạy chúng tôi rằng bạn có thể trở nên sáng tạo và tuyệt vời ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc đời.”

Có thể thấy rằng, nhà thiết kế người Mỹ đã nhắc nhở khán giả rằng cốt lõi của thời trang là một hình thức thể hiện sự sáng tạo cá nhân vượt thời gian. Bà Apfel thường nói đùa với các phóng viên: “More is more, and less is a bore (có nghĩa là càng nhiều càng tốt vì càng ít càng nhàm chán). Khi bạn không ăn mặc giống những người khác, bạn không cần phải suy nghĩ giống những người khác”.

Về tuổi thơ của Iris Barrel, bà sinh ra ở Queens vào ngày 29 tháng 8 năm 1921. Trong gia đình, cha bà sở hữu một cửa hàng kính và gương, còn người mẹ gốc Nga đã từng điều hành một cửa hàng bán phụ kiện thời trang.

Khi còn nhỏ, bé gái Apfel dần tìm thấy niềm vui khi ghé qua cửa hàng quần áo của mẹ mình, nhưng ngoại hình thời niên thiếu của cô gái ấy lại rất xấu xí khiến các nhân viên bán hàng không có nhiều ‘lời hay ý đẹp’: “Sao em không thon gọn như mẹ nhỉ?”. Do đó, vào thời điểm ấy, bà đã hút tới 4 gói thuốc lá mỗi ngày để kiểm soát cơn thèm ăn.

Bà tốt nghiệp trường nghệ thuật của Đại học Wisconsin vào năm 1943 và nhận công việc viết quảng cáo với mức lương 15 đô la một tuần tại tạp chí Women’s Wear Daily sau khi giành chiến thắng trong cuộc thi viết Prix de Paris của Vogue. Cựu sinh viên trường Đại học Wisconsin đã quyết định rời tạp chí khi nhận ra một triết lý được các nữ biên tập viên truyền tai nhau: “quá già để sinh con, và quá trẻ để chết”.

Sau đó, bà làm việc cho họa sĩ minh họa thời trang nam Robert Goodman – ông là một trong những người bạn trai cũ của bà và trả bà với mức lương 35 đô la một tuần. Đó là số tiền lương cao nhất từ trước tới giờ mà Iris Apfel nhận được. Nhưng lần đầu tiên gặp Carl Apfel trong kỳ nghỉ tại một khu nghỉ dưỡng ở Upstate New York, ông đã say mê bà ấy ngay từ cái nhìn đầu tiên. Và cả hai đã quyết định kết hôn vào năm 1948.

Năm 1950, họ thành lập Old World Weavers – một công ty chuyên tái tạo các loại vải cổ. Tại đó, Iris là giám đốc sáng tạo, còn Carl quản lý hoạt động kinh doanh và cơ khí của công ty. Khách hàng của họ đều là ngôi sao điện ảnh đã nghỉ hưu như Greta Garbo, nữ doanh nhân ngành mỹ phẩm – Estee Lauder, chuyên gia về nghi thức xã giao Emily Post và đệ nhất phu nhân Jacqueline Kennedy.

Đến năm 1992, họ đã bán công ty cho Stark Carpet Co. nhưng vẫn tiếp tục làm cố vấn cho công ty cũ của mình cho đến năm 2010. Đáng tiếc thay, chồng bà qua đời vào năm 2015 ở tuổi 100. Mặc kệ tuổi tác, nhà thiết kế người Mỹ đã khuyến khích mọi người đưa ra những lựa chọn táo bạo nhưng vẫn giữ được chuẩn mực về thời trang và làm đẹp. “Tôi không thể bảo mọi người làm thế nào để có được phong cách cá nhân và không có số tiền nào có thể mua được phong cách cho mình” – bà nói với tờ Sunday Telegraph – “Do đó, trước tiên bạn phải biết mình là ai”. 

Thực hiện: Mỹ Tâm