Zine là gì? Lịch sử phát triển của Zine ra sao?

Ngày đăng: 15/12/21

Zine là gì? Theo Kanye West, Zine chỉ đơn giản là phiên bản nói ngắn gọn của Magazine (tạp chí). Nhưng sự thật có đúng như vậy?

Theo CR Fashion Book, tuy mang cùng một nghĩa nói về những ấn phẩm báo chí được đầu tư về cả nội dung lẫn hình ảnh, Zine và Magazine vẫn là hai khái niệm khác nhau.

Zine (hoặc có thể gọi là self-published magazine) được biết đến là một là 1 tập sách ảnh nhỏ tập trung vào một đề tài bất kỳ, thông thường là tự làm và tự in với hoạt động sản xuất rất thủ công (trang trí bằng cách cắt, dán hoặc ghim các chất liệu), sau đó là tự phân phối trong một cộng đồng riêng.

Thế nên, mỗi cuốn Zine đều mang hình ảnh cá nhân rất đậm và là nơi để những người yêu sáng tạo thể hiện cái tôi của mình.

Lịch sử hình thành Zine

Quyển Zine đầu tiên được cho là ấn phẩm The Comet của một câu lạc bộ khoa học (Science Correspondence Club) tại Chicago vào những năm 1930, làm dấy lên phong trào làm Zine liên quan khoa học viễn tưởng được tạo ra bởi những người yêu thích lĩnh vực này. Tại thời điểm đó, khi vẫn chưa có internet và các ứng dụng mạng xã hội, mọi người thường có thói quen chia sẻ ý tưởng, truyền cảm hứng nghệ thuật trên truyền thông và tạo ra mạng lưới kết nối thông qua những quyển Zine. Đó chính là “internet” của họ.

Cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970 là cột mốc quan trọng nhất trong hành trình phát triển của Zine. Khi thể loại punk rock trỗi dậy tại thành phố New York (Mỹ), người yêu punk cũng đã bắt đầu biết đến sự hiện diện và dần quan tâm đến giá trị của Zine. Thậm chí, từ “punk” trong “punk rock” cũng xuất phát từ cái tên của quyển Zine Punk của Legs McNeil.

Đến những năm 90 của thế kỷ trước, phong trào punk nữ quyền Riot grrrls ra đời tại Mỹ với mục đích trao quyền và đại diện cho phụ nữ trong xã hội do nam giới thống trị. Họ khuyến khích các cô gái thành lập các ban nhạc, tạo ra những cuốn Zine để lan tỏa sức ảnh hưởng của mình đến cộng đồng và thậm chí ra thế giới. Riot grrrls cũng chính là khởi đầu trào lưu làm Zine về đề tài giành lại quyền lợi cho phụ nữ.

Trong suốt hành trình đó, đã có hàng ngàn những cuốn Zine ra đời, đa dạng từ thế loại đến nội dung, và cách người ta làm ra nó mà không theo bất kỳ một quy chuẩn hay nguyên tắc truyền thông nào. 

Zine ngày nay

Ngành công nghiệp thời trang vốn đòi hỏi nhiều sáng tạo và là vùng đất bao dung những cái tôi, dĩ nhiên, không thể nằm ngoài trào lưu này. Không chỉ là những cá nhân yêu thời trang, những doanh nghiệp trong ngành công nghiệp này cũng đã từng (và thậm chí là thường xuyên hơn trong thời gian gần đây) cho ra đời những ấn phẩm Zine của riêng hãng.

Lý giải về khía cạnh mục đích, đây là phương thức tiếp cận trực tiếp với người dùng mà không cần qua trung gian thực hiện hay phân phối. Còn luận về mặt ý nghĩa, đây là sản phẩm thương hiệu hoàn toàn có khả năng kiểm soát và sáng tạo dựa trên bản sắc thời trang riêng, không bị chi phối quá nhiều bởi yếu tố thương mại. 

Chrome Hearts bắt đầu cho xuất bản Zine tại Nhật Bản vào đầu những năm 2000 và kéo dài đến gần đây nhất là vào năm 2017. Những nội dung nổi bật và phổ biến nhất trong ấn phẩm Zine của hãng có thể kể đến những cuộc phỏng vấn và những shoot hình với những người nổi tiếng như Cher, Cindy Crawford và Pamela Anderson. 

Khi Janie và Stephen Schaffer hồi sinh lại Fiorucci vào năm 2017, thương hiệu này đã hợp tác với tạp chí i-D để phát hành một ấn phẩm Zine nhằm lưu giữ lại kỷ niệm đáng nhớ này. Lấy cảm hứng từ những năm 80 cùng chặng đường lịch sử của một trong những thương hiệu denim sống động nhất nước Ý, quyển Zine hợp tác giữa Fiorucci và i-D ra đời với nhiệm vụ tôn vinh sắc màu và sự hỗn loạn của thời gian.

Gucci với chiến dịch bình đẳng giới Chime for Change, đã cộng tác cùng nhà tổ chức cộng đồng Adam Eli để giới thiệu cộng đồng những người hoạt động, những nghệ sĩ và nhà văn từ khắp nơi trên thế giới, đồng thời tôn vinh tiếng nói toàn cầu trong việc chống lại sự bất bình đẳng giới.

Trong một kỷ nguyên kỹ thuật số, Bottega Veneta đã chọn cách phát hành Zine trên nền tảng kỹ thuật số. Issued by Bottega, Zine riêng của nhà mốt nước Ý cho đến nay đã trình làng được đến 3 ấn phẩm, với sự sống động trong kỹ thuật cắt dán hình ảnh, phim, bản vẽ và đồ họa. Zine của Bottega Veneta, trong thời điểm ảm đạm nhất của ngành thời trang, đã mang lại luồng sinh khí mới với những nội dung kèm trải nghiệm độc quyền và thú vị từ những nghệ sĩ mang tính biểu tượng như Davit Giorgadze, Nan Goldin, Thierry Perez và Tyrone Lebon.

Thực hiện: Diana Nguyễn

Theo CR Fashion Book